Μαύρες Τρύπες

[dragoness_crysta]

Η νέα άποψη για τις μαύρες τρύπες: Είναι αναπόφευκτες δυνάμεις της δημιουργίας
Μέρος 2ο

Εξελικτική ιδέα

Στα μέσα της δεκαετίας του '90 ερευνητές βρήκαν στοιχεία που υπαινίσσονταν ότι μια σημαντική μαύρη τρύπα στο κέντρο ενός γαλαξία σχετιζόταν με τη μορφή αυτού του γαλαξία. Ήταν τα πρώτα αποδεικτικά στοιχεία για την συνεξέλιξη. Και όπως δέχονται οι ειδικοί μόνο οι γαλαξίες με μια σφαιρική διόγκωση εμφανίζονται να εφοδιάζουν τις υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες.

Ο Γαλαξίας μας είναι ένα καλό παράδειγμα αυτού του είδους με μια γαλαξιακή διόγκωση με άστρα στο κέντρο του. Ο Γαλαξίας μας είναι μικρότερος από πολλούς γαλαξίες ενώ έχει και μια αντίστοιχα μικρότερη ογκώδη μαύρη τρύπα -- με μάζα κατά προσέγγιση 2,6 εκατομμύρια φορές αυτή του ήλιου. Και είναι σχεδόν σίγουρο ότι κάποτε είχε σε μια φάση του κάποιο κβάζαρ.

Αλλά την εποχή εκείνη - μέσα της δεκαετίας του '90 - κανένας δεν ήταν σίγουρος για το πως ήταν οι κυρίαρχες μαύρες τρύπες. Η θεωρία και μερικές παρατηρήσεις έδειχναν ότι ήταν πιθανώς πανταχού παρόντες.

Φτάνοντας στο 2000, οι αστρονόμοι βρήκαν στέρεες αποδείξεις ότι οι μαύρες τρύπες κρύβονται βαθιά μέσα σε πολλούς και πιθανώς σε όλους τους γαλαξίες, που έχουν την κλασική κεντρική διόγκωση με άστρα. Μια προσεκτική ανάλυση έδειξε έναν άμεσο συσχετισμό μεταξύ της μάζας σε κάθε μαύρη τρύπα και της μορφής και του πεδίου της διόγκωσης, αλλά και του συνολικού μεγέθους ενός γαλαξία.

Από τότε άρχισε να μπαίνει ξανά στο προσκήνιο η συνεξέλιξη των γαλαξιών και των υπερβολικά μεγάλων μαύρων οπών.

Εν συνεχεία το 2001, δύο ξεχωριστές ομάδες έδειξαν ότι πολλοί μικρότεροι γαλαξίες, που δεν είχαν διογκώσεις, δεν φαίνονταν να περιέχουν σημαντικές μαύρες τρύπες.

Κατά στο τέλος του 2002 σημαντικές μελέτες πρόσφεραν μια ανεξάρτητη επιβεβαίωση για το ότι οι υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες μπορούν να αλλάξουν σημαντικά τη δομή και την εξέλιξη των γαλαξιών.

Υπάρχουν πολλές παραλλαγές στη βασική θεωρία της συνεξέλιξης. Κάθε παραλλαγή προσπαθεί να εξηγήσει ένα ενοχλητικό γεγονός: Πώς 500 εκατομμύρια χρόνια μετά το Big Bang γεννήθηκαν οι αόρατες σφαίρες της ύλης (μαύρες τρύπες), ενώ αρκετές από αυτές απέκτησαν μάζα ίση με ένα δισεκατομμύριο - ή και περισσότερο - ήλιους, καθοδηγώντας έτσι τη μορφή και τη σύσταση των στροβιλιζόμενων νεογέννητων αστεριών.

Μερικοί θεωρητικοί της συνεξέλιξης έχουν προτείνει το εξής σενάριο: μια τεράστια μαύρη τρύπα απλά καταρρέει από ένα προ-γαλαξιακό νέφος και χρησιμεύει σαν ένας μηχανισμός που μπορεί να καθοδηγήσει την περαιτέρω ανάπτυξη των γαλαξιών. Υπάρχουν δε βιώσιμες θεωρίες, που δεν έχουν αναιρεθεί ακόμα, ότι πρώτα μπαίνει σε λειτουργία η μαύρη τρύπα, ενώ άλλες ότι ο γαλαξίας είναι υπεύθυνος για το σχηματισμό μιας μαύρης τρύπας.

Πολλοί αστρονόμοι, μεταξύ αυτών και ο Martin Rees, δεν είναι πολύ σίγουροι εάν οι μαύρες τρύπες διαδραμάτισαν οποιοδήποτε ρόλο στο σχηματισμό των πρώτων γαλαξιών. Και αυτό φαίνεται στους πολύ μικρούς γαλαξίες όπου δεν μπορούν να σχηματιστούν μαύρες τρύπες. Άρα δεν είναι σίγουρο εάν υπάρχει σύνδεση μεταξύ των "μικρών" αστρικών οπών - που σχηματίζονται από την κατάρρευση των πολύ μεγάλων άστρων - και των πολύ μεγάλων οπών (με εκατομμύρια ηλιακές μάζες) που υπάρχουν στα κέντρα των γαλαξιών.

Η σκοτεινή ύλη

Μέχρι πρόσφατα, οι αστρονόμοι πίστευαν ότι η Γαλαξία Οδός των αρχαίων γεννήθηκε όταν ένα νέφος υδρογόνου και ηλίου άρχισε να συρρικνώνεται εξαιτίας του ίδιου του βάρους του, μερικές δεκάδες εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Με τη συρρίκνωση αυτή, δημιουργήθηκε ένας τεράστιος δίσκος από αέρια και σκόνη, μέσα στον οποίο σχηματίστηκαν δισεκατομμύρια άστρα και πλανήτες.

Αρχικά η θεωρία αυτή φαινόταν να εξηγεί γιατί ο Γαλαξίας μας είναι πεπλατυσμένος και γιατί σχεδόν όλα τα άστρα κινούνται με την ίδια φορά γύρω από το γαλαξιακό κέντρο - ωστόσο, γεννάει και πολλά ερωτήματα. Μετρώντας την ταχύτητα περιστροφής των άστρων σε συνάρτηση με την απόσταση τους από το γαλαξιακό κέντρο, οι αστρονόμοι μπορούν να υπολογίσουν τη βαρυτική δύναμη και τη μάζα που απαιτείται για συγκρατήσει τα άστρα αυτά στην τροχιά τους. Όμως, από τους υπολογισμούς προκύπτει ότι ο Γαλαξίας διαθέτει πολύ λίγη μάζα για να μπορεί να συγκρατήσει τον βίο του τον εαυτό.

Ήδη από το 1933, ο Ελβετός αστροφυσικός Fritz Zwicky απέδειξε ότι η ορατή ύλη στο γαλαξιακό υπερσμήνος της Κόμης αντιστοιχεί σε ένα ελάχιστο ποσοστό της συνολικής του μάζας, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας δεν εκπέμπει ακτινοβολία και είναι αόρατο. Η παραδοχή της ύπαρξης αυτής της «σκοτεινής ύλης», όπως τη βάφτισε πρώτος ο Zwicky, είναι πλέον καθολική.

Μέχρι σήμερα έχουν προταθεί ποικίλα θεωρητικά πρότυπα για την εξέλιξη του Σύμπαντος και το σχηματισμό δομής σε αυτό, τα οποία βασίζονται στην ύπαρξη διαφορετικών μορφών σκοτεινής ύλης. Τα πρότυπα αυτά ελέγχονται, όταν οι προβλέψεις τους για το σύμπαν συγκρίνονται με τα δεδομένα των επιστημονικών παρατηρήσεων ή τα αποτελέσματα μελλοντικών πειραμάτων στο CERN και αλλού. Τέτοιες προβλέψεις, για παράδειγμα, αφορούσαν συγκεκριμένους σχηματισμούς στο λεγόμενο κοσμικό υπόβαθρο των μικροκυμάτων, το οποίο είναι ένα είδος δακτυλικού αποτυπώματος του νεογέννητου σύμπαντος 380.000 χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Το 2003, ο δορυφόρος Wilkinson Microwave Anisotropy Probe (WMAP) επιβεβαίωσε πανηγυρικά τις προβλέψεις αυτές.

Η σκοτεινή ύλη μπορεί να μην έχει ανιχνευθεί ακόμα αλλά διαπερνά όλους τους γαλαξίες. Και είναι γνωστό ότι μια άλως - ή φωτοστέφανος - από σκοτεινή ύλη περιβάλλει το Γαλαξία μας. Ναι μεν δεν αλληλεπιδρά με το φως αλλά έχει μεγάλη βαρυτική επίδραση, ενεργώντας ως αόρατη κόλλα για την συγκράτηση των γαλαξιών και τη μη διάλυση τους.

Τώρα, κάτω από το φως των νέων δεδομένων, η σκοτεινή ύλη λαμβάνεται υπόψη στα κύρια μοντέλα της συνεξέλιξης, αλλά μόνο γενικά. Μερικοί ερευνητές, εντούτοις, νομίζουν ότι η σκοτεινή ύλη, περισσότερο και από μια μαύρη τρύπα, συνδέεται σαφώς με τη γέννηση και την ανάπτυξη ενός γαλαξία.

Αρχές του 2003 δημοσιεύτηκαν τα πρώτα άμεσα στοιχεία για τους φωτοστεφάνους της σκοτεινής ύλης γύρω από τα πρώτα κβάζαρ. Και όπως δέχονται οι επιστήμονες, τα στοιχεία αυτά υποστηρίζουν τις θεμελιώδεις ιδέες της συνεξέλιξης. Όπως είναι επίσης σαφές ότι η σκοτεινή ύλη δεν αμφισβητείται σε καμιά θεωρία.

Η φυσικός Laura Ferrarese, που ανέλυσε αυτά τα ευρήματα της σκοτεινής ύλης, λέει ότι όλα δείχνουν μια υπερμεγέθης μαύρη τρύπα, τα αστέρια γύρω από αυτήν, και η άλως της σκοτεινής ύλης λειτουργούν από κοινού για να χτιστεί η δομή του γαλαξία. Αλλά βλέπει το ρόλο της σκοτεινής ύλης σαν τον σημαντικότερο γιατί υπάρχει συσχετισμός μεταξύ της μάζας της μαύρης τρύπας και της μάζας του φωτοστεφάνου της σκοτεινής ύλης, όχι απαραιτήτως η μάζα ο ίδιος του γαλαξία," είπε.

Μέσα σε αυτό το συγκεχυμένο πλαίσιο απόψεων και παρατηρήσεων οι θεωρητικοί πρέπει να εργαστούν σκληρά για να εξηγήσουν ένα δύσκολο θέμα: Κάπου μεταξύ 300 και 800 εκατομμυρίων ετών μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, γεννήθηκαν οι πρώτες μαύρες τρύπες με μάζα περισσότερη από 1 δισεκατομμύριο ήλιους.

Και προτού αποφασίσουμε αν υπάρχει συσχετισμός σε οποιαδήποτε εξελικτική γαλαξιακή διαδικασία πρέπει να εξετάσουμε αυτό: Μια μαύρη τρύπα κατέχει πολύ λιγότερο από το 1 τοις εκατό της συνολικής μάζας του Γαλαξία που φιλοξενείται.

[dragoness_crysta]

Η νέα άποψη για τις μαύρες τρύπες: Είναι αναπόφευκτες δυνάμεις της δημιουργίας
Μέρος 2ο



Το πρώτο φως στον Κοσμικό Μεσαίωνα

Η ιστορία των πρώτων μαύρων οπών -- που οδήγησαν στη δημιουργία αισθητών αντικειμένων -- είναι συνδεδεμένη με τον σχηματισμό των πρώτων - πρώτων άστρων. Η ανάπτυξη της σκέψης αυτής απαιτεί να πάμε στην πρώτη εποχή του σύμπαντος.

Όταν γεννήθηκε το σύμπαν, δεν υπήρχε παρά υδρογόνο, ήλιο και λίγο λίθιο. Όλο αυτό το υλικό διατηρήθηκε για περίπου 300.000 χρόνια προτού να συμβεί τίποτα σημαντικό. Το αέριο συμπιέστηκε επίσης και επομένως έγινε πάρα πολύ καυτό, για να είναι σταθερό. Βαθμιαία, το σύμπαν επεκτάθηκε και ψύχθηκε τόσο ώστε το μίγμα των αερίων επανασυνδυάστηκε, με αποτέλεσμα να σταθεροποιεί σε μια ουδέτερη κατάσταση.

Το υδρογόνο ήταν ακόμα πάρα πολύ καυτό για να σχηματίσει αστέρια, γι αυτό και περίμενε υπομονετικά - επί 300 εκατομμύρια χρόνια - μέχρι να διασταλεί κι άλλο το σύμπαν και να φτάσει στην κατάλληλη θερμοκρασία. Μόλις έγινε αυτό, ξεχύθηκε το πρώτο φως που έσπασε το απόλυτο σκοτάδι του Κόσμου - το Κοσμικό Ξημέρωμα. Ήταν τότε που ξαφνικά άρχισαν τα πρώτα αστέρια να λάμπουν μέσω της εναπομείνουσας αρχέγονης ομίχλης. Απομεινάρια της ακτινοβολίας αυτής αποτελεί η Μικροκυματική Κοσμική Ακτινοβολία Υποβάθρου που ανιχνεύτηκε πριν λίγες δεκαετίες.

Αλλά για τα επόμενα 500 εκατομμύρια χρόνια μετά το Big Bang συναντούμε τον Κοσμικό Μεσαίωνα της κοσμολογίας.

Οι πρώτες μαύρες τρύπες

Το 1916, ο Γερμανός αστρονόμος Karl Schwartzschild κατέληξε σε μία λύση των εξισώσεων της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας του Einstein που αντιστοιχούσε σε έναν άγνωστο μέχρι τότε τύπο κοσμικών αντικειμένων, τα οποία, αρκετά χρόνια αργότερα, ο μεγάλος θεωρητικός φυσικός John Wheeler ονόμασε μαύρες τρύπες. Οι μαύρες τρύπες διαθέτουν τόσο ισχυρά βαρυτικά πεδία, ώστε τίποτα -ούτε καν το φως- να μην μπορεί να διαφύγει από την πανίσχυρη έλξη τους.

Γι' αυτό, οι μαύρες τρύπες σύντομα έγιναν σύμβολα του θανάτου και της καταστροφής στο σύμπαν. Αυτή η πεποίθηση ενισχύθηκε τη δεκαετία του 1930, όταν διατυπώθηκε η θεωρία ότι οι μαύρες τρύπες είναι κατάλοιπα άστρων με τεράστια πυκνότητα μάζας, που κατέρρευσαν βαρυτικά.

Πιο παλιά οι επιστήμονες πίστευαν ότι οι γαλαξίες διαμορφώνονται από κάποια μονολιθική κατάρρευση, στην οποία ένα γιγαντιαίο νέφος αερίου έπεσε ξαφνικά προς το εσωτερικό του. Η σύγχρονη άποψη - η λεγόμενη ιεραρχική συγχώνευση - είναι ότι φτιάνεται κομμάτι-κομμάτι κατά τη διάρκεια του χρόνου. Και ότι οι αρχικοί κυματισμοί στο διάστημα δημιούργησαν κόμβους και νημάτια όχι μόνο τοπικά αλλά και σε μεγάλες περιοχές του διαστήματος. Μεμονωμένες δε μάζες αερίου κατέρρευσαν και έτσι γεννήθηκαν τα αστέρια.

Τα πρώτα αστέρια πρέπει να ήταν τεράστια, ίσως 200 φορές το βάρος του ήλιου μας ή και περισσότερο. Θα αποτελούνταν σχεδόν από καθαρό υδρογόνο -- το βασικό συστατικό της θερμοπυρηνικής σύντηξης, που κάνει να λάμπει ένα αστέρι.

Ξέρουμε ότι όσο πιο μεγάλο είναι ένα άστρο τόσο πιο νέο πεθαίνει. Μερικά επιζούν μόνο για 10 εκατομμύρια χρόνια (ο ήλιος για σύγκριση είναι 4,6 δισεκατομμυρίων ετών και βρίσκεται ακριβώς στο μέσον της ζωής του). Μετά το θάνατο των πρόωρων άστρων ακολουθεί μια κολοσσιαία έκρηξη, στέλνοντας βαρύτερα στοιχεία προς το διάστημα. Η υπόλοιπη ύλη καταρρέει. Μια μάζα ίση με πολλούς ήλιους μπορεί να καταλήξει σε μια σφαίρα όχι μεγαλύτερη από μια πόλη. Το αποτέλεσμα: μια αστρική μαύρη τρύπα. Αυτά τα αντικείμενα είναι τόσο πυκνά που τίποτα, ακόμα και το φως, δεν μπορεί να διαφύγει από τον ορίζοντα γεγονότων της μαύρης τρύπας.

Οι αστρικές μαύρες τρύπες δεν έχουν τόση μάζα όσο και οι γιγάντιες που κατοικούν στα κέντρα των γαλαξιών. Έχουν μάζα μερικές φορές αυτή του ήλιου. Αλλά στην αρχή οι μαύρες τρύπες μπορεί να ήταν και 100 φορές μεγαλύτερες από τον ήλιο.

Κατά τη διάρκεια όλων αυτών των δεκάδων και εκατοντάδων εκατομμυρίων ετών, γεννιούνται ολοένα και περισσότερα αστέρια από τα συντρίμμια των πρώτων αστεριών. Αφού συγκεντρώθηκαν αρχικά σε ομάδες λίγων άστρων και αργότερα σε σμήνη πολλών χιλιάδων άστρων, άρχισαν να μοιάζουν και να συμπεριφέρονται σαν έναν υπο--γαλαξία. Μερικοί από αυτούς πιθανώς να φιλοξενούσαν κοντά στα κέντρα τους και μαύρες τρύπες.

Στο σημείο αυτό συνεχίζει η θεωρία. Η διαίσθηση προτείνει ότι πολλές από αυτές τις τεράστιες αστρικές μαύρες τρύπες απλώς συγχωνεύτηκαν, έως ότου αναπτύχθηκε ένα κεντρικό αντικείμενο με αρκετή μάζα για να οδηγήσει τη μορφή και τη μελλοντική ανάπτυξη του γαλαξία του. Και εάν αυτή η διαίσθηση είναι σωστή τότε ποιά μαύρη τρύπα έγινε το κέντρο;

Στην πραγματικότητα, κανένας δεν βεβαιώνει εάν οι πρώτες υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες αναπτύχθηκαν από μια σειρά συγχωνεύσεων -- στην αρχή έχοντας μάζα μερικές δωδεκάδες ηλιακές μάζες μέχρι να φτάσουν το ένα δισεκατομμύριο ηλιακές μάζες -- ή εάν κατέρρευσαν από κάποιο αρχικό νέφος αερίου που συμπυκνώθηκε. Μερικοί αστροφυσικοί πιστεύουν το πρώτο σενάριο, αν και όλα είναι θεωρίες ακόμα.

[dragoness_crysta]

Η νέα άποψη για τις μαύρες τρύπες: Είναι αναπόφευκτες δυνάμεις της δημιουργίας
Μέρος 3ο

Χαμένες μαύρες τρύπες μεσαίου βάρους

Η γέννηση και η ανάπτυξη γαλαξιών είναι μια ατέρμονη διαδικασία, και οι ενδείξεις για την πρόωρη εξέλιξη των μαύρων οπών υπάρχουν σε όλο το Γαλαξία μας και σε όλο τον Κόσμο. Οι αστρονόμοι επομένως εξετάζουν σύγχρονα αστρονομικά αντικείμενα μήπως ανακαλύψουν ενδείξεις για τις προγονικές ρίζες τους.

Οι μαύρες τρύπες είναι παντού. Μόνο στον Γαλαξία μας θα μπορούσαν να υπάρχουν εκατομμύρια αστρικές μαύρες τρύπες. Αριθμός βασισμένος στην ανακάλυψη μερικών πρωτόγονων. Για αυτό και πρέπει να υπάρχουν όχι μόνο οι θηριώδεις ή οι μικρές αστρικές αλλά και οι μεσαίου βάρους μαύρες τρύπες, που να βεβαιώνουν την πορεία τους από τις μικρές έως τις τεράστιες. Ορισμένοι αστρονόμοι είναι σίγουροι ότι έχουν βρει μερικές από αυτές, που μέχρι τώρα αποτελούν τον χαμένο κρίκο της εξέλιξης τους. Όμως είναι μεταξύ των πιο αμφισβητούμενων θεμάτων σε όλη αστρονομία.

Και αυτοί που λένε ότι βρέθηκαν και οι διαφωνούντες - για την ανακάλυψη του χαμένου κρίκου των μαύρων οπών - συνήθως συμφωνούν ότι ο όγκος μιας τεράστιας μαύρης τρύπας δεν έγινε μέσω των αρχικών συγχωνεύσεων. Μόλις επιτευχθεί μια κρίσιμη μάζα -- και αυτό δείχνει να γίνεται σε μια χρονική στιγμή που δεν μπορούν να δουν οι αστρονόμοι σήμερα, τότε η μαύρη τρύπα φαίνεται να κερδίζει το μεγαλύτερο μέρος της μάζας της καταπίνοντας αέριο από το περιβάλλον της.

Οι μαύρες τρύπες είναι πολύ παλιές

Μπορούμε να στηρίξουμε τη νέα θεωρία με βάση την παλιά θεωρία της Κατάρρευσης: Στα πρώιμα στάδια της ανάπτυξης των γαλαξιών, πολλοί αστέρες θα κατανάλωσαν σύντομα τα καύσιμα τους, οπότε εξερράγησαν σαν υπερκαινοφανείς (σουπερνόβα), αφήνοντας πίσω τους από μια μικρή μαύρη τρύπα, που καταβροχθίζει ύλη. Κατά συνέπεια, αφού οι μεγάλοι γαλαξίες διαθέτουν περισσότερη ύλη απ' ό,τι οι μικροί, οι μαύρες τρύπες στο κέντρο τους γίνονται κι αυτές μεγαλύτερες.

Οι θεωρητικοί της γένεσης των γαλαξιών υπολογίζουν ότι, σύμφωνα με το μοντέλο αυτό, μια υπερμεγέθης μαύρη τρύπα μπορεί να σχηματιστεί μέσα σε λίγα δισεκατομμύρια χρόνια. Δυστυχώς όμως, σήμερα γνωρίζουμε πολλές τέτοιες μαύρες τρύπες, που είναι πολύ παλιότερες απ' ό,τι αυτό το μοντέλο προβλέπει. Για παράδειγμα, ο δορυφόρος ακτίνων Χ Chandra της NASA εντόπισε μια μαύρη τρύπα με μάζα ενός δισεκατομμυρίου ηλιακών μαζών στο κέντρο του κβάζαρ SDSSp J1306. Η μαύρη αυτή τρύπα δημιουργήθηκε πριν περάσουν ένα δισεκατομμύριο χρόνια στην ιστορία του σύμπαντος. Υπερβολικά γρήγορα, δηλαδή, αν λάβουμε υπόψη μας την παλιά θεωρία.

Γι' αυτό, πολλοί αστρονόμοι πρότειναν την αντίστροφη λύση: Ίσως να μην αναπτύχθηκαν οι μαύρες τρύπες χάρη στους γαλαξίες. Μπορεί οι μαύρες τρύπες να λειτούργησαν σαν μικροί σπόροι στο νεαρό σύμπαν, και από αυτές να σχηματίστηκαν τα πάντα. Εάν παραχωρήσει κανείς στις μαύρες τρύπες το ρόλο του υποκινητή της όλης διαδικασίας με βάση το Ιεραρχικό Πρότυπο, προκύπτει ένα μοντέλο που εναρμονίζεται πλήρως με τις παρατηρήσεις των αστρονόμων, αν και πολλά ερωτηματικά παραμένουν ακόμη αναπάντητα.

Το συγκεκριμένο μοντέλο σχηματισμού του Γαλαξία μας, αλλά και των μυριάδων άλλων γαλαξιών του σύμπαντος, υποστηρίζει τα εξής: Τα πρώτα ουράνια σώματα που σχηματίστηκαν μετά τη Μεγάλη Έκρηξη ήταν μια ομάδα άστρων τεραστίων διαστάσεων, πολλά από τα οποία -λόγω της μάζας τους, που έφτανε μέχρι και τη μάζα 200 ήλιων- εξάντλησαν τα καύσιμα τους σε μόλις 10 εκατομμύρια χρόνια. Στη φάση που έγιναν υπερκαινοφανείς, εξερράγησαν και η σκόνη τους σκορπίστηκε στο διάστημα υπό μορφή βαρέων στοιχείων. Οι υπερκαινοφανείς αστέρες άφησαν πίσω τους μικρές μαύρες τρύπες, οι οποίες μπόρεσαν να ασκήσουν έλξη στην επόμενη γενιά άστρων, σκόνης και αερίων, δημιουργώντας έτσι μικρούς γαλαξίες-βρέφη. Με την πάροδο πολλών εκατομμυρίων ετών, αυτοί οι γαλαξίες-βρέφη άρχισαν να συγχωνεύονται, σχηματίζοντας μεγαλύτερους γαλαξίες, σαν τον δικό μας.

[dragoness_crysta]

Η νέα άποψη για τις μαύρες τρύπες: Είναι αναπόφευκτες δυνάμεις της δημιουργίας
Μέρος 3ο


Μέγα συγχωνεύσεις

Σε αντίθεση με όσα έχουν υποστηριχτεί παλιότερα, η δημιουργία του Γαλαξία δεν αποτελεί ένα κεφάλαιο που έχει κλείσει - συνεχίζεται και θα συνεχίζεται στο απώτερο μέλλον. Οι αστρονόμοι, για παράδειγμα, παρατηρούν τεράστιες ποσότητες αερίων, οι οποίες, κάθε λεπτό, εισβάλλουν στο Γαλαξία μας και σχηματίζουν νέα άστρα.

Εκτός αυτού, ο Γαλαξίας μας καταβροχθίζει ασταμάτητα γειτονικούς μικρότερους γαλαξίες. Οι αστρονόμοι, επιπλέον, προβλέπουν και μια μεγάλη γαλαξιακή σύγκρουση. Η τοπική μας γαλαξιακή ομάδα αποτελείται από 40 περίπου γαλαξίες, από τους οποίους ο γαλαξίας της Ανδρομέδας είναι ο μεγαλύτερος.

Προς το παρόν, ο γαλαξίας της Ανδρομέδας και ο Γαλαξίας μας πλησιάζουν ο ένας τον άλλο με ταχύτητα 500.000 χιλιομέτρων την ώρα και, σύμφωνα με τις προβλέψεις, θα συγκρουστούν σε 3 περίπου δισεκατομμύρια χρόνια. Η σύγκρουση αυτή θα εξαπολύσει έναν κυκεώνα βαρυτικών δυνάμεων, οι οποίες θα ενώσουν την ύλη των δύο γαλαξιών, σχηματίζοντας, μερικά δισεκατομμύρια χρόνια αργότερα, ένα νέο - ελλειπτικό - υπερ-γαλαξία.

Αντί, λοιπόν, να θεωρούμε τους γαλαξίες απολιθώματα του σύμπαντος, θα έπρεπε να τους βλέπουμε σαν πολύπλοκους ζωντανούς οργανισμούς, που αναπτύσσονται σε στενή αλληλεπίδραση με άλλους γαλαξίες. Ωστόσο, κάποτε, η αλληλεπίδραση αυτή θα σταματήσει. Αυτό θα γίνει όταν η διαστολή του σύμπαντος απομακρύνει τους γαλαξίες τόσο πολύ τον έναν από τον άλλον, ώστε αυτοί να αρμενίζουν σαν μικρά απομονωμένα νησιά στην κοσμική θάλασσα. Τότε, οι μαύρες τρύπες θα σφραγίσουν τη μοίρα των γαλαξιών, καθώς, αργά αλλά σταθερά, θα τους καταβροχθίζουν από το εσωτερικό τους.

ΑνδρομέδαΚάποια ημέρα λοιπόν ο Γαλαξίας μας και ο γειτονικός γαλαξίας Ανδρομέδα μπορεί να έρθουν τόσο κοντά, που η μορφή τους θα διαστρεβλωθεί τόσο πολύ, που δεν θα αναγνωρίζονται.

Η συγχώνευση των γαλαξιών είναι σχεδόν σίγουρη και πιστεύεται ότι έχει συμβάλει σημαντικά στην προηγούμενη αύξηση και του Γαλαξία μας. Το νεαρό σύμπαν, που δεν είχε επεκταθεί ακόμα πολύ, ήταν απίστευτα συσσωρευμένο. Και οι δημιουργούμενοι γαλαξίες τότε είχαν μεγάλες πιθανότητες να συγκρουστούν.

Εάν δύο γαλαξίες συγχωνεύονται, αυτό κάνουν και οι μαύρες τρύπες τους. Ένα πρόσφατο υπολογιστικό μοντέλο αποκαλύπτει ότι το γεγονός αυτό θα ήταν βίαιο, εξαπολύοντας τεράστια ακτινοβολία καθώς το αέριο είναι παγιδευμένο μεταξύ των δύο μαύρων τρυπών και κινείται με τρομακτική ταχύτητα προς την πιο μεγάλη.

Οι γαλαξιακές συγχωνεύσεις γίνονται σε εκατομμύρια χρόνια, κι έτσι δεν είναι εύκολο να παρατηρηθεί η εξέλιξη τους.

Στην καρδιά του γαλαξία NGC 6240 οι αστρονόμοι βρήκαν το 2003 όχι μία αλλά δύο μαύρες τρύπες, κατά προσέγγιση 3.000 έτη φωτός μακριά μας, που τείνουν να συγχωνευτούν. Οι παρατηρήσεις με το Chandra δείχνουν ότι ο NGC 6240 είναι στην πραγματικότητα δύο γαλαξίες που άρχισαν να συγχωνεύονται πριν περίπου 30 εκατομμύρια έτη.

Κρυμμένοι από τη σκόνη το ζευγάρι των μαύρων οπών βρίσκεται κάπου εκεί μέσα

Άλλες ενδείξεις για τις μέγα συγχωνεύσεις προέρχονται από τα σχετικά κοντινά κβάζαρ.

Ο Richard Larson, ένας αστρονόμος στο Yale που μελετά το σχηματισμό των άστρων στους γαλαξιακούς πυρήνες, λέει ότι οι γαλαξίες μπορούν να περάσουν από διάφορες φάσεις κβάζαρ κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Μελετώντας κβάζαρ - σε λογικότερες αποστάσεις - έχει δει σημάδια πρόσφατων συγχωνεύσεων μεταξύ δύο γαλαξιών ή άλλες αλληλεπιδράσεις μεγάλης κλίμακας που έπαιξαν το ρόλο του ερεθίσματος.

Και όπως εξηγεί ο Larson οι αλληλεπιδράσεις και οι συγχωνεύσεις είναι ένας άριστος τρόπος να διαφύγει πολύ αέριο στο κέντρο ενός γαλαξία. Και το πρώτο πράγμα που κάνει αυτό το αέριο είναι να δημιουργήσει ξαφνικά έναν τεράστιο αριθμό άστρων.

Η εποχή του έντονου σχηματισμού άστρων φαίνονται να διαρκούν περίπου 10 έως 20 εκατομμύρια έτη γύρω από ένα τυπικό κβάζαρ, την κατακλυσμιαία έκρηξη ενέργειας από το κέντρο ενεργών γαλαξιών στο κέντρο μιας μαύρης τρύπας.

Αλλά κάποια ποσότητα από το αέριο αυτό δεν πηγαίνει στην παραγωγή των άστρων αλλά πέφτει μέσα στη μαύρη τρύπα. Αυτή η βίαια φάση - της κατανάλωσης αερίου από τη μαύρη τρύπα - παρατηρείται πολύ εύκολα, επειδή η ενέργεια που ελευθερώνεται μετατρέπει το εισερχόμενο αέριο και τη σκόνη σε ένα λαμπρό νέφος. Τελικά, το χάος τελειώνει και τότε γίνονται ορατά τα νέα άστρα. Αργότερα, το ίδιο το κβάζαρ μένει γυμνό και ηρεμεί.

Ο Larson έχει υπολογίσει ότι αυτό το σενάριο για τη 'σίτιση' των μαύρων τρυπών ισχύει πιθανώς και για τα πιο απόμακρα κβάζαρ. Και υποστηρίζει την άποψη ότι οι μαύρες τρύπες στην πραγματικότητα κερδίζουν το μεγαλύτερο μέρος του όγκου τους από το αέριο που προσελκύουν.

Νέες ιδέες

Για να καταλάβουν καλύτερα τη συνεξέλιξη, οι αστρονόμοι θα πρέπει να δουν περισσότερα φαινόμενα στο σύμπαν και με μεγαλύτερη λεπτομέρεια. Και όπως λένε οι προοπτικές είναι καλές, ειδικά προς το τέλος αυτής της δεκαετίας.

Το δορυφορικό πρόγραμμα LISA για την έρευνα των βαρυτικών κυμάτων που γεννιούνται και από τις συγχωνεύσεις των μαύρων οπών, ίσως παρουσιάσει αποδείξεις ότι εμφανίζονται τέτοιες κολοσσιαίες συγκρούσεις στο σύμπαν. Ο δορυφόρος αυτός της NASA είναι έχει προγραμματιστεί να πετάξει το 2008.

Χρειαζόμαστε, επίσης, να κατανοήσουμε πολύ καλύτερα και την φύση της σκοτεινής ύλης. Η συμβολή πολλών τηλεσκοπίων είναι απαραίτητη για να την κατανοήσουμε, αλλά δεδομένου ότι κανένας δεν ξέρει τι είναι ακριβώς αυτή η ουσία, η πρόβλεψη οποιουδήποτε είδους είναι ιδιαίτερα θεωρητική.

Επίσης, πρέπει να ερευνηθούν πλήρως συγκεκριμένοι μηχανισμοί των μαύρων οπών. Μέχρι στιγμής, οι θεωρητικοί δεν ξέρουν ακόμη ακριβώς πώς η ύλη απορροφάται και καταναλώνεται.

Ο Roger Blandford, ο θεωρητικός αστροφυσικός του Caltech, έχει προτείνει έναν νέο τρόπο να αποδείξει ότι οι αρχικές συγχωνεύσεις στο σύμπαν δεν είχαν σοβαρή συνεισφορά στην αύξηση μαύρων οπών. Ο Blandford αναφέρει ότι δύο αρχικές παράμετροι χαρακτηρίζουν τις μαύρες τρύπες. Η μάζα είναι η προφανέστερη. Και η άλλη είναι η περιστροφή.

Ναι, οι μαύρες τρύπες φαίνονται να περιστρέφονται. Την ιδέα αυτή υπαινίσσονται παρατηρήσεις που έγιναν το Μάιο του 2001 αλλά δεν έχει αποδειχθεί ακόμα. Αλλά εάν η περιστροφή μπορεί να αποδειχθεί ότι είναι μια καθολική ιδιότητα των μαύρων οπών, τότε ο ρυθμός περιστροφής τους μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να συμπεράνουμε κάτι πολύ σημαντικό για την ιστορία μιας μαύρης τρύπας.

Εάν λοιπόν οι μαύρες τρύπες αυξάνονται με τη συγχώνευση, από συνδυασμούς μαύρων οπών, θα πρέπει να επιβραδύνεται η περιστροφή τους αρκετά γρήγορα. Έτσι αν δούμε μαύρες τρύπες να περιστρέφονται γρήγορα, τότε πιθανώς δεν αυξήθηκαν με τη συγχώνευση, αλλά έχουν αναπτυχθεί με την προσαύξηση αερίου.

Το πιο σημαντικό όμως είναι να βρούμε κβάζαρ στις πρώτες περιόδους του σύμπαντος.

Το Hubble μπορεί να μελετήσει κβάζαρ πολύ παλιούς αλλά ο διάδοχος του, το διαστημικό τηλεσκόπιο James Web (JWST), που προγραμματίζεται να πετάξει το 2011, θα είναι το καλύτερο όργανο για την παρατήρηση αντικειμένων της Κοσμικού Μεσαίωνα.

[Karampouzouklis]

Αρχική Δημοσίευση από chaoticblue

Αρα θα πρέπει να είμαστε ΟΙ γκαντέμηδες για να έρθει μία τέτοια μέρα. Παρόλα αυτά ξέρω οτι κατευθυνόμαστε σε μία μαύρη τρύπα αλλά η "συνάντηση" είναι πολύ μακρία.

Σε ευχαριστώ και πάλι φίλε μου, αλλά μας έκανες την καρδιά περιβόλι. Δηλαδή κάποια στιγμή ο κόσμος θα καταστραφεί ακόμα και μετά από χιλιάδες χρόνια. Αυτό μπορούμε να το αποτρέψουμε κάπως? Όπως στην ταινία με τον πλανήτη που του έριχναν βόμβες οι αμερικάνοι, ή λέω κουταμάρες? Πόσο μεγάλα είναι αυτά τα ρημάδια? Για να καταπίνουν όμως το σύμπαν, πρέπει να είναι κομματάκι τέρατα.

[chaoticblue]

Φιλε Karampouzoukli, αν πούμε οτι ερχόμαστε αντιμέτωποι με μία μαυρη τρύπα ενα πράγμα μένει να κάνουμε. Προσευχή. Δεν είναι αντικείμενο που θα το βλάψει η κρούση απο τον πυραυλο. Μάλλον θα του κάνει καλό προσθέτωντάς του μάζα και αρα αυξάνοντας την δυναμή του. Οταν όμως έλεγα μακρία σε βαθος χρόνου το εννοούσα. Η Γη θα εχει καταστραφεί μεχρι τότε απο άλλα αίτια. Είτε απο εμας ή απο τον Ηλιο. Στο μεταξυ χίλια δυο μπορούν να συμβούν. Το τέλος είναι πάντα κοντά.

[beetlejuice]

Το φως δεν προέρχεται από τις ίδιες τις μαύρες τρύπες, αλλά από το υλικό που πέφτει μέσα τους


Παρατηρήσεις με δύο διαστημικά τηλεσκόπια της NASA, οι οποίες κάλυψαν ένα μεγάλο τμήμα του ουρανού προς την κατεύθυνση του αστερισμού του Βοώτη, αποκάλυψαν περισσότερες από 1.000 μαύρες τρύπες.

Οι μαύρες τρύπες που εντοπίστηκαν έχουν μάζα έως και δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από του Ήλιου και βρίσκονται στα κέντρα γαλαξιών. Τα συστήματα αυτά ονομάζονται ενεργοί γαλαξιακοί πυρήνες.

Αν και είναι αόρατες εξ ορισμού, οι μαύρες τρύπες είναι δυνατό να εντοπιστούν από οπτικά φαινόμενα που προκαλούν στο χώρο γύρω τους. Το υλικό που πέφτει μέσα τους με μεγάλη ταχύτητα εκπέμπει ισχυρό φως που ανιχνεύεται από τη Γη σε διάφορα μήκη κύματος.

«Προσπαθούμε να ολοκληρώσουμε μια απογραφή των μελανών οπών και των συνηθειών τους» δήλωσε ο Ράιαν Χίκοξ του Κέντρου Αστροφυσικής Harvard-Smithsonian.

Το πανόραμα δημιουργήθηκε με το τηλεσκόπιο ακτίνων Χ Chandra, το υπέρυθρο τηλεσκόπιο Spitzer και δύο επίγεια οπτικά τηλεσκόπια στην Αριζόνα.

Αντί να κοιτάξουν ένα μικρό κομμάτι του ουρανού για πολύ χρόνο, όπως συνέβαινε σε παλαιότερες μελέτες, οι αστρονόμοι προτίμησαν αυτή τη φορά να σαρώσουν ένα μεγάλο τμήμα του ουρανού, 40 φορές από το φαινόμενο μέγεθος της Σελήνης, με μικρότερους χρόνους έκθεσης. Τα γαλαξιακά κέντρα ήταν αρκετά λαμπρά ώστε να γίνουν αντιληπτά παρά τη σύντομη παρατήρηση.

Τα νέα δεδομένα, αναφέρει ανακοίνωση της NASA, θέτουν υπό αμφισβήτηση ένα καθιερωμένο μοντέλο, σύμφωνα με το οποίο η μαύρη τρύπα στο κέντρο κάθε γαλαξία περιβάλλεται από ένα νέφος αερίου σε σχήμα ντόνατ.

Το νέφος αυτό απορροφά την ακτινοβολία γύρω από τη μαύρη τρύπα και η απορρόφηση αυτή, όπως γίνεται αντιληπτή από έναν παρατηρητή στη Γη, θα εξαρτάται από τον προσανατολισμό του «ντόνατ» σε σχέση με τη Γη. Αν ο παρατηρητής κοιτάει το «ντόνατ» από το «πλάι», το γαλαξιακό κέντρο θα αποκρύπτεται, ενώ αν κοιτάει «από πάνω», το γαλαξιακό κέντρο θα είναι ορατό.

Αν το μοντέλο αυτό ευσταθούσε, οι αστρονόμοι θα έπρεπε να εντοπίσουν μια μεγάλη ποικιλία στην απορρόφηση της ακτινοβολίας του πυρήνα. Αυτό όμως δεν συνέβη.

«Αντί να βρούμε ένα μεγάλο εύρος, διαπιστώσαμε ότι σχεδόν όλες οι μαύρες τρύπες είτε είναι γυμνές είτε καλύπτονται από ένα πυκνό πέπλο αερίου» σχολιάζει ο Χίκοξ. «Ελάχιστες βρίσκονται στο ενδιάμεσο, κάτι που μας κάνει να αναρωτιόμαστε πόσο καλά γνωρίζουμε το περιβάλλον γύρω από αυτές τις μαύρες τρύπες».

news.in.gr

[Μιχάλης]

Μια καταπληκτική απεικόνιση των μαύρων οπών, με εντυπωσιακή τεχνολογία και επιστημονικό σχολιασμό, γίνεται στο Ευγενίδειο Πλανητάριο. Με τα μέσα της τεχνολογίας, μπορείτε να εισέλθετε στον ορίζοντα γεγονότων και στο κέντρο μιας Μαύρης Τρύπας και να δείτε τι υποτίθεται ότι συμβαίνει εκεί, οπότε θα σας συμβούλευα να επικοινωνήσετε με το εν λόγω πλανητάριο και να ρωτήσετε εάν συνεχίζονται οι προβολές. Εγώ είχα πάει πριν από τα Χριστούγεννα και ομολογώ πως είχα μείνει ενθουσιασμένος. Δείτε αν συνεχίζονται οι προβολές, αξίζει εντελώς τον κόπο...

[skeptic]

Που μπορώ να βρω περισσότερες πληροφορίες για το Πλανητάριο;
Πότε είναι ανοιχτό και ποιες είναι οι κατάλληλες ώρες για το επισκεπτώ;

[LuX]

Αρχική Δημοσίευση από skeptic

Που μπορώ να βρω περισσότερες πληροφορίες για το Πλανητάριο;
Πότε είναι ανοιχτό και ποιες είναι οι κατάλληλες ώρες για το επισκεπτώ;

κρατήσεις

A. Επισκέψεις τι πρέπει να γνωρίζετε

Tα πρωϊνά από Δευτέρα έως Παρασκευή (9.30 π.μ. έως και 3.30 μ.μ.), οι προβολές πραγματοποιούνται ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ για σχολεία (από 5η τάξη Δημοτικού και άνω) και φοιτητικό κοινό, και μόνον κατόπιν έγκαιρης κράτησης.
Προβολές πραγματοποιούνται για το ευρύ κοινό Τετάρτη έως και Παρασκευή, στη διάρκεια της απογευματινής ζώνης, 5.30 μ.μ. έως και 8.30 μ.μ. και το Σαββατοκύριακο 10.30 π.μ. έως και 8.30 μ.μ. ανά 1 ώρα.
Για την καλύτερη κατανόηση των παραστάσεων του Πλανηταρίου, προτείνεται η παρακολούθηση σε παιδιά ηλικίας άνω των 7 ετών.
Η είσοδος του κοινού εξυπηρετείται από την οδό Πεντέλης 11 (πρώτη παράλληλη της Λ.Συγγρού).
Η στάση ή βραχύχρονη στάθμευση σχολικών οχημάτων είναι δυνατή στο τμήμα των οδών Πεντέλης και Αεροπόρων, στην πρόσοψη του κτιρίου του Ιδρύματος Ευγενίδου.
Υπάρχει δυνατότητα αγγλόφωνων προβολών στο Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο. Για ομάδες, θα πρέπει να προηγείται συνεννόηση με το Τμήμα Κρατήσεων (210 9469641). Διατίθενται σετ ακουστικών ταυτόχρονης μετάφρασης (στα αγγλικά), στο Πωλητήριο του Ιδρύματος Ευγενίδου έναντι 1€.
Στο Ίδρυμα λειτουργεί για τους επισκέπτες, διαδραστική Έκθεση, Βιβλιοθήκη, πωλητήριο επιστημονικών βιβλίων και αναμνηστικών ειδών καθώς και καφετέρια.
Το κτίριο έχει την κατάλληλη διαμόρφωση για να υποδεχθεί άτομα με ειδικές κινητικές ανάγκες .
B. Προμηθευτείτε έγκαιρα το εισιτήριό σας

ΚΡΑΤΗΣΕΙΣ

Προς το παρόν, κρατήσεις θέσεων πραγματοποιούνται μόνον για ψηφιακές προβολές σε σχολεία, για πρωϊνές επισκέψεις μεταξύ 9.30 π.μ. έως 3.30 μ.μ., από Δευτέρα έως Παρασκευή, στη διάρκεια του σχολικού έτους.

ΠΡΟΠΩΛΗΣΕΙΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ

Προπωλήσεις εισιτηρίων πραγματοποιούνται στο Ταμείο του Ιδρύματος, Δευτέρα και Τρίτη 9.00 π.μ. έως 2.00 μ.μ. και Τετάρτη έως Κυριακή. 9.30 π.μ. έως 2.30 μ.μ., και 3.30 μ.μ. έως 8.00 μ.μ.
Προπώληση εισιτηρίων για μεγάλες ομάδες άνω των 20 ατόμων, που βρίσκονται εκτός Αττικής, είναι δυνατή με προπληρωμή, ως εξής: Μετά από αρχική τηλεφωνική κράτηση μέσω του Τμήματος Κρατήσεων, και τουλάχιστον δεκαπέντε ημέρες πριν από την ημερομηνία της παράστασης, θα πρέπει να έχει κατατεθεί σε ειδικό τραπεζικό λογαριασμό, το σύνολο της αξίας των κρατηθέντων εισιτηρίων. Αντίγραφο του καταθετηρίου της τράπεζας, με πλήρη στοιχεία (όνομα και τηλέφωνο καταθέτη, ημερομηνία και ώρα παράστασης), αποστέλλεται με φαξ στο Τμήμα Κρατήσεων του Ιδρύματος. Σε περίπτωση που δεκα ημέρες πριν από την ημερομηνία της παράστασης δεν έχει αποσταλεί το καταθετήριο με πλήρη στοιχεία, η κράτηση αυτόματα ακυρώνεται. Τα εισιτήρια θα παραλαμβάνονται από τους επισκέπτες κατά την ημέρα τέλεσης του θεάματος, με την επίδειξη του καταθετηρίου.
Επιστροφή εισιτηρίων και αλλαγή ημερομηνίας ή ώρας προβολής δεν είναι δυνατές.
Πληροφορίες, Κρατήσεις/Προπωλήσεις εισιτηρίων

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με προβολές, τιμές καθώς και προπωλήσεις εισιτηρίων, μπορείτε να επικοινωνείτε με το Ίδρυμα Ευγενίδου, ώρες: 9.00 π.μ - 2:00 μ.μ.:

Τηλ.: 210 9469641, 210 9469600 (κέντρο), fax: 210 9430171, public@eugenfound.edu.gr <mailtoublic@eugenfound.edu.gr>

Διεύθυνση: Ίδρυμα Ευγενίδου, Συγγρού 387, 175 64 Π.Φάληρο.

Γ. ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ

Τα εισιτήρια που σήμερα εκδίδονται για το Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο, αφορούν δύο είδη παραστάσεων:

- Ψηφιακό πρόγραμμα (π.χ. «Κοσμική Οδύσσεια»)

- Ταινίες iWERKS (π.χ. «Οι Εξερευνητές»)


-
Κανονικό Εισιτήριο
Μειωμένο Εισιτήριο*
Ομάδες 20+
Σχολεία Καθημ. Πρωί

Ψηφιακή Παράσταση
€ 6,00
€ 4,00
€ 4,00
€ 3,00

Ταινία Μεγάλης Οθόνης
€ 8,00
€ 5,00
-
-

* Παιδιά, μαθητές, φοιτητές (με επίδειξη ταυτότητας).

Στρατιώτες.

Πολύτεκνοι (με επίδειξη κάρτας).

Ατομα άνω των 65 ετών.

Δωρεάν Είσοδος

Για ΑμεΑ. Δωρεάν εισιτήριο και για ένα συνοδό.
Για συνοδούς σχολείων. Ανά 20 άτομα, προβλέπεται δωρεάν είσοδος για ένα συνοδό εκπαιδευτικό (μόνον για τις ψηφιακές παραστάσεις).
Για τα ΜΜΕ (με επίδειξη επαγγελματικής κάρτας) και για ένα συνοδευόμενο άτομο.
Δ. ΑΦΙΞΗ

Οι επισκέπτες θα πρέπει να βρίσκονται στο χώρο υποδοχής του Νέου Ψηφιακού Πλανηταρίου, τουλάχιστον 30 λεπτά πριν από την προκαθορισμένη ώρα έναρξης του προγράμματος.
Οι παραστάσεις ξεκινούν στην ώρα τους.
Οι αργοπορημένοι επισκέπτες δεν θα γίνονται δεκτοί. Εξαιτίας της ιδιομορφίας του χώρου, οι αργοπορημένες αφίξεις δημιουργούν θέματα ασφάλειας και παρακωλύουν την παρακολούθηση της παράστασης από τους υπόλοιπους θεατές. Τα εισιτήρια που δεν έχουν χρησιμοποιηθεί για την συγκεκριμένη παράσταση, δεν ανταλλάσσονται και τα χρήματα δεν επιστρέφονται.
Στην είσοδο του Ιδρύματος Ευγενίδου βρίσκεται προσωπικό διαθέσιμο για την ενημέρωση του κοινού και τον καλύτερο συντονισμό των επισκέψεων.
Το ΄Ιδρυμα Ευγενίδου στην προσπάθεια του να διατηρήσει το υψηλό επίπεδο των υπηρεσιών του, υπενθυμίζει ότι:

1. Οι επισκέπτες του Ιδρύματος Ευγενίδου παρακαλούνται να προστατεύουν και να διατηρούν καθαρούς τους χώρους.

2. Στην περίπτωση σχολικής επίσκεψης, παρακαλούνται οι συνοδοί εκπαιδευτικοί να έχουν υπό τη συνεχή επίβλεψή τους, τους μαθητές που συνοδεύουν, να φροντίζουν για την ασφάλεια τους και να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στις σημάνσεις του χώρου και τις υποδείξεις του προσωπικού. Σε περίπτωση πρόκλησης ζημιών στο χώρο, βαρύνεται το σχολείο που πραγματοποιεί την επίσκεψη.

3. Απαγορεύεται το κάπνισμα στους χώρους του Ιδρύματος Ευγενίδου. Εντός του κτιρίου, το κάπνισμα επιτρέπεται μόνον στους κατάλληλα σημασμένους χώρους της καφετέριας που λειτουργεί για τους επισκέπτες του Ιδρύματος.

4. Στους χώρους του Ιδρύματος δεν επιτρέπεται η κατανάλωση τροφίμων και ροφημάτων. Για τα παραπάνω μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι χώροι της καφετέριας στο ισόγειο του κτιρίου.

5. Οι επισκέπτες παρακαλούνται να φροντίζουν τα προσωπικά τους αντικείμενα. Το ΄Ιδρυμα Ευγενίδου δεν φέρει ευθύνη σε περίπτωση απώλειας τους.

6. Στο Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο απαγορεύεται η λήψη φωτογραφιών, η χρήση video καθώς και κινητών τηλεφώνων, κατά τη διάρκεια των παραστάσεων.


Δ.