ΡΗΤΟΡΙΚΕΣ ΠΛΑΝΕΣ (Logical Fallacies)

[Litsa]

Πηγή: http://www.logicalfallacies.info/index.html

Ρητορικές πλάνες ή αλλιώς σφάλματα λογικής είναι κάτι που το συναντάμε
και το αντιμετωπίζουμε συχνά. Μαιτρ του είδους είναι οι πολιτικάντηδες
οι επαγγελματίες θρησκευόμενοι και γενικότερα όσοι προσπαθούν να
προπαγανδίσουν υπέρ μιας ιδέας άποψης κλπ.

Ας κάνουμε μια καταγραφή αυτών των σφαλμάτων ώστε να μπορούμε να
να τα αναγνωρίζουμε, να τα αποφεύγουμε με σκοπό να σκεπτόμαστε ορθότερα
και παραγωγικότερα.

Ακολουθεί μια πρόχειρη μετάφραση απ το αγγλικό κείμενο, δεν είμαι καλή
στην μετάφραση οπότε οποιαδήποτε βελτίωση από αγγλομαθείς είναι απαραίτητη. (είναι MUST)


Α.Fallacies of Relevance ( Σφάλματα σχετικότητας ή συνάφειας με το ζητούμενο)
1 Ad Hominem (Personal Attack) --- επίθεση στον άνθρωπο και όχι στο επιχείρημα
2 Bandwagon Fallacy --- αποδοχή ενός ζητούμενου επειδή είναι ευρέως αποδεκτό
3 Fallacist's Fallacy --- αποδοχή ενός ζητούμενου επειδή μας αρέσει και μας βολεύει (π.χ. μεταθάνατος ζωή)
4 Fallacy of Composition --- Σφάλμα σύνθεσης
5 Fallacy of Division ---- Σφάλμα διαίρεσης
6 The Gambler's Fallacy ---- το σφάλμα τζογαδόρου με τις πιθανότητες
7 Genetic Fallacy ---- αποδοχή της ιδέας ως αληθινή επειδή αποδεχόμαστε την πηγή
8 Irrelevant Appeals ----έκκληση σε άσχετο θέμα
9 Appeal to Antiquity / Tradition ----έκκληση στην παράδοση
10 Appeal to Consequences ---- έκκληση στις συνέπειες από την αποδοχή η μη μιας ιδέας ως ορθή
11 Appeal to Force ---- έκκληση στην απειλή
12 Appeal to Novelty ---- έκκληση στον νεωτερισμό
13 Appeal to Pity ---- έκκληση στο συναίσθημα
14 Appeal to Popularity ---- έκκληση στο γεγονός ότι η ιδέα είναι δημοφιλής
15 Appeal to Poverty ----έκκληση στην ανέχεια
16 Appeal to Wealth ----έκκληση στη ευημερία
17 The Moralistic Fallacy ----έκκληση στην ηθική
18 The Naturalistic Fallacy ---- αποδοχή ιδέας επειδή είναι "φυσιολογική"
19 Red Herring ---- Εισαγωγή παραπλανητικού ζητήματος με ειδική έκκληση π.χ. σε συναίσθημα
20 Weak Analogy ---- Αδύναμης αναλογικής σχέσης

Β. Fallacies of Ambiguity ---- Πλάνες που έχουν την ρίζα τους σε ασαφή λογοπαίγνια
1 Accent Fallacies ----Παραπλάνηση από υπερτονισμό ενός δευτερεύοντος σημείου της ιδέας
2 Equivocation ----Παραπλάνηση από αμφιλογία (χρησιμοποίηση όρου με πολλαπλές έννοιες στο ίδιο επιχείρημα)
3 Straw Man Arguments ----το επιχείρημα του αχυράνθρωπου

C. Fallacies of Presumption ---- Πλάνες αποδείξεων που θεμελιώνουν πίστη
1 Affirming the Consequent---- πλάνη από την επιβεβαίωση του επακόλουθου
2 Argument from Ignorance ----επιχείρημα από αμάθεια
3 Begging the Question / Circular Reasoning ---- πλάνη από κυκλικό συνειρμό
4 Complex Question ---- Πλάνη από "μηδενιστική" ερώτηση (παράδειγμα: θα παραδεχθείς ότι κάνεις λάθος; )
5 Cum Hoc Ergo Propter Hoc ---- Πλάνη που προκύπτει απ την παρατήρηση ότι δύο άσχετα γεγονότα συνέβησαν ταυτόχρονα οπότε το ένα επηρεάζει το άλλο (π.χ. Πανσέληνος και οικονομικό κραχ = όποτε έχει πανσέληνο προκαλείται οικονομική κρίση)
6 Bifurcation / False Dilemma ----Πλάνη από παρουσίαση παραπλανητικών διλημμάτων
7 Hasty Generalisation ----Πλάνη από επιπόλαιη γενίκευση
8 No True Scotsman ----Πλάνη από επιπόλαιη συσχέτιση γεγονότων και ταξινόμηση χαρακτηριστικών.
9 Post Hoc Ergo Propter Hoc ---- Πλάνη "μετά από αυτό επομένως εξ αιτίας αυτού"
10 Slippery Slope ---- Πλάνη από ασταθή ακολουθία
11 Sweeping Generalisation ----πλάνη από εκτεταμένη γενίκευση
12 Tu Quoque (Two Wrongs Don't Make a Right) ---- Δικαιολογία για το ότι ισχύει κάποια ιδέα επειδή έχει ήδη εφαρμοσθεί στο παρελθόν κατ εξακολούθηση (π.χ. λέμε ναι στην δουλεία έχουμε δούλους επειδή και οι Ρωμαίοι είχαν)

Στην συνέχεια μπορούμε να αλιεύουμε ρητορικές πλάνες που συναντάμε
και να τις αναλύουμε εδώ με σκοπό μια ειλικρινή προσπάθεια να βελτιώσουμε
πρακτικά τον τρόπο που σκεπτόμαστε και συνθέτουμε, αναλύουμε, ώστε
να αντιμετωπίζουμε τις διάφορες προκλητικές ιδέες πιο αποτελεσματικά
και πιο "ελληνικά".


Φιλικά

[Ευρυνοος]

η ταπεινή μου άποψις, είναι οτι δεν είναι ιδιαίτερα κομψό να ''καλουπώνουμε'' τον λόγο και την φαντασία του ομιλητή..
με την έννοια οτι οι ιδέες είναι άυλα προιόντα, τα οποία προωθούν την σκέψη..
σκέψη, που βοηθά στην ανάπτυξη και εξέλιξη του ανθρωπίνου είδους..

και βλέποντας την προώθηση μιάς ''ιδέας'' όπως αυτήν που προτείνεις litsa, απ'ευθείας μου πάει το μυαλό στην εκδοχή A 2 + A7..
αποδέχεσαι κάτι που είναι ευρέως αποδεκτό, και επειδή θεωρείς την πηγή αξιόπιστή..

το internet δεν είναι οτι πιό αξιόπιστο..

οι άνθρωποι είναι ένας μικρόκοσμος ο κάθε ένας.. με τα λάθη του και τα σωστά του..

κάθε ιδεολόγος ή επιστήμονας που δημιούργησε μία θεωρία ή ένα τεχνολογικό επίτευγμα, βασικά, στηρίχτηκε στην φαντασία του την οποία και έκανε πραγματικότητα..

πάντα τούτον τον κόσμο, 5-6 ''τρελλοί'' τον πάνε μπροστά..

τρελλοί, της εποχής τους..

τώρα, αν κάποιος είναι πολύ βαρύς για το στομάχι του αναγνώστη, μπορεί να τον παρακάμψει, αγνοώντας τον..

ασ'τον τρελλό στην τρέλλα του, που λέει και το άσμα..

γιατί, αν εφαρμοστεί κάποιου είδους ''κόσκινο'', να είσαι σίγουρη οτι ΟΛΟ το φόρουμ θα πρέπει να μπεί στο μικροσκόπιο τούτου του thread..

ευχαριστώ.

[Litsa]

«με την έννοια οτι οι ιδέες είναι άυλα προιόντα, τα οποία προωθούν την σκέψη..»
Άλλοτε προωθούν την σκέψη και άλλοτε την δημαγωγούν. Γιατί να μην "αγοράσουμε" για την πρώτη εκδοχή της προώθησης και να βάλουμε εμπόδια στην δημαγωγία;


«οι άνθρωποι είναι ένας μικρόκοσμος ο κάθε ένας.. με τα λάθη του και τα σωστά του..»
Εδώ υποπίπτει η πρόταση στο Α18, αποδοχή ιδέας επειδή είναι "φυσιολογική" (και η ζήλια ή ο φθόνος είναι ανθρώπινες αδυναμίες οπότε δεν υπάρχει κανένα ζήτημα αν φθονούμε τον διπλανό μας) επίσης πάει στο Α13 έκκληση στο συναίσθημα

κάθε ιδεολόγος ή επιστήμονας που δημιούργησε μία θεωρία ή ένα τεχνολογικό επίτευγμα, βασικά, στηρίχτηκε στην φαντασία του την οποία και έκανε πραγματικότητα..
Ο Ορθολογισμός δεν είναι απαραίτητα ένα εμπόδιο στην φαντασία και στην δοκιμή.
Απεναντίας θα έλεγα. Είναι όπλο.

[Ευρυνοος]

Αρχική Δημοσίευση από Litsa

[b[/b]
Άλλοτε προωθούν την σκέψη και άλλοτε την δημαγωγούν. Γιατί να μην "αγοράσουμε" για την πρώτη εκδοχή της προώθησης και να βάλουμε εμπόδια στην δημαγωγία;


[bΕδώ υποπίπτει η πρόταση στο Α18, αποδοχή ιδέας επειδή είναι "φυσιολογική" (και η ζήλια ή ο φθόνος είναι ανθρώπινες αδυναμίες οπότε δεν υπάρχει κανένα ζήτημα αν φθονούμε τον διπλανό μας) επίσης πάει στο Α13 έκκληση στο συναίσθημα

.
Ο Ορθολογισμός δεν είναι απαραίτητα ένα εμπόδιο στην φαντασία και στην δοκιμή.
Απεναντίας θα έλεγα. Είναι όπλο.

1ον:θα μου επιτρέψεις να προτιμώ την δημιουργία ιδεών και σκέψεων παρά την ''αγορά''..

2ον:ο ορθολογισμός και η φαντασία είναι οι μεγαλύτεροι οχτροί..

3ον:θα έπρεπε να στείλεις στο site που αναφέρεσαι και την εκδοχή της άρνησης για την άρνηση.. και την αντιπαράθεση για την αντιπαράθεση..

4ον:δεν θα συνεχίσω το ''παιχνίδι'' γιατί βαριέμαι..

5ον:έδωσα το στίγμα μου, και όλοι κρινόμαστε σύμφωνα με το νοητικό, γνωσικό, αντιληπτικό υπόβαθρο του καθενός..

απάντησα μόνο και μόνο για να ξεκαθαρίσω την θέση μου, αν αυτή δεν είχε κατανοηθεί εξαρχής..

γειά σας.

[agaliarep]

Δεν θα πάρω θέση για όλα όσα γράφεις Litsa, αλλά το Α1 το ξέρω πολύ καλά... όπως και εσύ άλλωστε...

Δυστυχώς είναι μια πραγματικότητα...

[Litsa]

Αρχική Δημοσίευση από akirav
Και δυστυχως, τις φοβιες μου και τις αναστολες μου μου πηρε πολυ καιρο να τις καταπολεμησω
γιατι πιστευα οτι υπερασπιζομενος τις θεσεις της χωρας μου, γινομαι ακραιος...
Καλα κανεις παντως και υπερασπιζεσαι τα δικαια της δικιας σου χωρας.
Εγω για αρκετο καιρο ντρεπομουν.

Δημοσίευση από Litsa
Θα ήθελα σε ένα off topic να δώσω μια άλλη διάσταση στην ηθική που υπάρχει πίσω από
αυτού του είδους τα επιχειρήματα, τα οποία τα συναντώ πολύ συχνά ως θέσφατα, ότι δηλαδή
εφόσον υποστηρίζω τα συμφέροντα και τις θέσεις της χώρας μου δεν υπάρχει κανένα "ηθικό κενό"
και όλα είναι εντάξει.

Ο συλλογισμός αυτός όμως είναι τόσο βάσιμος όσο το επιχείρημα του κλέφτη που λέει ότι εφόσον
το επάγγελμά μου είναι να είμαι κλέφτης και να μπαίνω τις νύχτες στα σπίτια και να κλέβω τις
τηλεοράσεις τα βίντεα και ότι λεφτά βρω, τότε δεν υπάρχει ηθικό ζήτημα διότι αυτό είναι το
συμφέρον μου και το επάγγελμα που εξασκώ για να ζήσω.

Έτσι λοιπόν κάποιοι αυτοεπαινούνται επειδή, αδιαφορώντας για την ηθική ακεραιότητα όσων λένε,
φροντίζουν μόνο να είναι εναρμονισμένοι και να υποστηρίζουν τις θέσεις και τα συμφέροντα της
χώρας τους και μοιράζουν σε τρίτους συγχαρητήρια που και αυτοί υπερασπίζονται τα δίκαια της
δικής τους χώρας επομένως αξίζουν συγχαρητήρια και στους αμερικανούς μιλιταριστές που
βομβαρδίζουν αθώους επειδή και αυτοί έχουν συμφέροντα στις χώρες της μέσης ανατολής, μπράβο
και στους Τούρκους επειδή και αυτοί έχουν συμφέροντα στο αιγαίο και θράκη και τα διεκδικούν με
παραβιάσεις και με εμπρηστικές δηλώσεις.

Στην πραγματικότητα η δομή παρόμοιων επιχειρημάτων, εντυπωσιάζει τον αναγνώστη όμως είναι
σφόδρα ανήθικη και άκρως ελαττωματική. Ανήθικη διότι καταλύει κάθε έννοια δικαιοσύνης, ελαττωματική
διότι, εφόσον ρε φίλε μας δηλώνεις πως υπερασπίζεσαι τις θέσεις της χώρας σου, δηλαδή παίζεις με το
νόημα του όρου "δικό μου" αδιαφορώντας για το "δίκαιο" τότε, ποιος ο λόγος να διαρρηγνύεις τα ιμάτιά
σου για την ιστορική αδικία που θέλουν να ασκήσουν οι άλλοι σε βάρος σου;

Δημοσίευση από akirav
Το παραπανω εχει περισσοτερα λογικα αλματα κι απο την προπαγανδα των Σκοπιανων.
Αν πιστευεις οτι πρεπει να το σχολιασω, πες τι ακριβως θελεις να σχολιασω.

Υπάρχει λοιπόν ένα debate μεταξύ του A και του B.
o A ισχυρίζεται πως :
Α1, το ιστορικό δίκαιο για μια σειρά από ζητήματα ανήκει αποκλειστικά στην χώρα του.
Α2, είναι καλό πράγμα να υποστηρίζει ένας πολίτης τις θέσεις της χώρας του.
Α3, είναι καλό και αποδεκτό γεγονός επίσης να υποστηρίζουν και οι πολίτες των άλλων χωρών
τα δικά τους δίκαια και τους αξίζουν εύσημα όταν το κάνουν αυτό.

Να σημειώσω πως εδώ ΔΕΝ μας ενδιαφέρει το όποιο περιεχόμενο των "ιστορικών δίκαιων"
(π.χ. αν ο τάδε Βασιλιάς ήταν ή όχι τάδε εθνικότητας).
Μας ενδιαφέρει η αντίφαση που προκύπτει απ το πως αντιλαμβάνεται ο Α την έννοια "δίκαιο"
την έννοια συμφέρον και την έννοια ελευθερία της άποψης.

Αναλύοντας αυτήν την αντίφαση μπορούμε να φτάσουμε με ασφάλεια σε κάποιες αποφάνσεις σχετικά με το
πόσο ευσταθούν τέτοιοι συνειρμοί ή αν δεν ευσταθούν, τι κρύβεται από πίσω τους και που οδηγούν.

Έχουμε λοιπόν,

Ερώτημα 1, αν οι θέσεις της χώρας του Α αλλάξουν επειδή εν τω μεταξύ επιβλήθηκε μια δικτατορία
φασιστική ή κομμουνιστική, ή μια νέα εκλεγμένη κυβέρνηση αλλάζει εντελώς θέσεις, ο Α τότε θα συνεχίσει
να υποστηρίζει τις νέες θέσεις; Ή θα επιμείνει στις προηγούμενες; Θα το κάνει με ντροπές; ή θα μεταπηδήσει
σε μια νύχτα απ τον μια άποψη στην άλλη χωρίς αναστολές;

Ερώτημα 2, ο Α αφήνει να εννοηθεί πως αυτό που κυριαρχεί στις επιλογές του είναι το Α2 (συμφέρον και θέση
της χώρας του) και το υποδεέστερο το Α1 (δηλαδή το δίκαιο) συμπερασματικά μια τέτοια σχέση προκαλεί
ερωτηματικά κατά πόσο ο Α πιστεύει και επιθυμεί το δίκαιο ή όταν κάνει έκκληση σε αυτό ή το κάνει
προσποιούμενος μόνο και μόνο επειδή αυτό ακριβώς του υπαγορεύει το συμφέρον της χώρας του.

Ερώτημα 3, μήπως πρέπει να αποκλείσουμε εντελώς το ενδεχόμενο να ισχύει και το Α1 και το Α2 κατά την άποψη του Α;
Αν ίσχυε αυτό τότε ΔΕΝ θα δικαιολογούσε τον οποιοδήποτε Β επειδή θα ήταν ενάντια στην λογική του
δικαίου αλλά θα τον επέπληττε. Όπως θα έπρεπε να επιπλήξει και έναν συμπολίτη του αν αξιώνει παράλογα και
άδικα πράγματα ή ακόμα θα έπρεπε να διαφωνεί με τις θέσεις της χώρας του αν τις έβρισκε παράλογες και άδικες.

Ως ένα δείγμα αυτής της χρήσης αυτής της διαλεκτικής του στυλ «υποστηρίζω ανεπιφύλακτα τις θέσεις της χώρας
μου όποιες και να είναι αυτές» θα επιλέξω το πρόβλημα της ελευθερίας της σκέψης και της ανεξαρτησίας της επιστήμης
και των κριτηρίων της αντικειμενικής αλήθειας. Προκύπτει λοιπόν από αυτήν την θέση πως η ελεύθερη σκέψη
η δικαιοσύνη και οι επιστήμες πρέπει να έχουν αποκλειστικό σκοπό να εξυπηρετούν το Κράτος και υπό αυτό το καθεστώς
ουσιαστικά υπονομεύονται αφού δεν μπορεί να νοηθεί στρατευμένη αντικειμενικότητα.

Τέτοιες θέσεις κρύβουν τελικά διάφορες ολοκληρωτικές προεκτάσεις και δεν είναι τόσο αθώες όσο φαίνονται.


υγ
Ακιραβ, αν θες μπορείς να σχολιάσεις απαντώντας στην πρώτη ερώτηση. Ας πούμε ότι αύριο γίνεται εδώ αλλαγή κυβέρνησης
και αλλάζουν 180 μοίρες οι θέσεις της Ελλάδος και αποφασίζει η κυβέρνηση πως πρέπει το fyrom να ονομαστεί Μακεδονία,
εσύ τότε θα συνεχίσεις να υπερασπίζεσαι τις (νέες) θέσεις της χώρας σου ή θα γίνεις αντικαθεστωτικός;