«νεκρική Πομπηία»

[tsilof]

Κάτω από την Αγία Εδρα, η νεκρόπολη «μιλά» για τη ζωή της μεσαίας τάξης

Οι επισκέπτες του Βατικανού θα μπορούν, στο εγγύς μέλλον, να επισκέπτονται μια αρχαία νεκρόπολη, έναν ολόκληρο κόσμο στα έγκατα της γης, ακριβώς κάτω από την Αγία Εδρα. Πρόκειται για τον νεοανακαλυφθέντα τόπο ταφής μελών των πλουσίων και των λαϊκών τάξεων της αυτοκρατορικής Ρώμης. Η νεκρόπολη, τεράστιου ιστορικού ενδιαφέροντος, ανακαλύφθηκε εντελώς τυχαία, πριν από μερικά χρόνια κατά τη διάρκεια εργασιών κατασκευής χώρου στάθμευσης. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους που ασχολήθηκαν με τα ευρήματα, τα γλυπτά, οι περίτεχνες ανάγλυφες απεικονίσεις και ο πλούτος των διαφόρων κτερισμάτων που βρέθηκαν στους τάφους καθιστούν τον αρχαιολογικό χώρο, μια «μικρή Πομπηία».

Σκελετός βρέφους
Στο νεκροταφείο ο αρχαιολόγοι ανακάλυψαν μικρές νεκρικές ληκύθους από τερακότα μέχρι και περίτεχνες, γλυπτές σαρκοφάγους, που χρονολογούνται από το τέλος της περιόδου του Αυγούστου (23 π. Χ. έως 14 μ. Χ.) μέχρι και την περίοδο του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου, περί τον τέταρτο αιώνα μετά Χριστόν.

Από ειδικά κατασκευασμένους διαδρόμους, ο επισκέπτης μπορεί να «επιθεωρήσει» και αρκετούς σκελετούς – μεταξύ των οποίων και αυτός ενός βρέφους. Κατά την ταφή του οι αγαπημένοι του τοποθέτησαν δίπλα στο νεκρό σώμα, το αυγό μιας χήνας. Το αυγό, που οι αρχαιολόγοι ανασύνθεσαν από τα σπασμένα του κομμάτια, πιθανώς συμβολίζει τις ελπίδες για αναγέννηση μετά τον θάνατο.

Ο σκελετός του παιδιού -το γένος του δεν κατέστη δυνατό να αναγνωριστεί- ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια κατασκευής των διαδρόμων της νεκρόπολης, μετά την ολοκλήρωση της κύριας ανασκαφής.

Οπως αναφέρει ο αρχαιολόγος Ντανιέλε Μπατιστόνι, στη νεκρόπολη βρίσκονται θαμμένα μέλη των ανώτερων τάξεων της Ρώμης, αλλά και απλοί βιοτέχνες, που έχουν κοιμηθεί τον αιώνιο ύπνο τους περιστοιχισμένοι από τα σύμβολα του επαγγέλματός τους.

Η ανακάλυψη άνοιξε ένα ανεκτίμητο παράθυρο στους ερευνητές και τους προσέφερε μια μοναδική άποψη της ζωής των μεσαίων και κατώτερων τάξεων. «Βρήκαμε μια πραγματική νεκρική Πομπηία» εξηγεί ο Τζιαντομένικο Σπινόλα, διευθυντής του τμήματος κλασικών αρχαιοτήτων των Μουσείων του Βατικανού. «Ηδη, διαθέταμε το μαυσωλείο του Αδριανού και αυτό του Αυγούστου, αλλά τώρα γνωρίζουμε πολλά και για το τι συνέβαινε όταν πέθαινε ο απλός, ο μέσος Ρωμαίος πολίτης».

Μεταξύ των ατόμων που έχουν ταφεί στη νεκρόπολη συγκαταλέγεται και ένας σχεδιαστής σκηνικών του θεάτρου της Πομπηίας, που υποτίθεται ότι βρισκόταν κοντά στο σημείο που δολοφονήθηκε ο Ιούλιος Καίσαρας. Ο τάφος του διακοσμήθηκε με τα εργαλεία του επαγγέλματος: μία πυξίδα και ένα Ταφ. Στην νεκρόπολη έχει ταφεί και ο αρχειοφύλακας της ιδιωτικής περιουσίας του Νέρωνα, αλλά και πολλοί ταχυδρόμοι.

Ενδιαφέροντα ευρήματα

Ανάμεσα στα άλλα ευρήματα που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη είναι ασπρόμαυρο μωσαϊκό δάπεδο, και διάφορες διακοσμήσεις, μεταξύ των οποίων αγαλματίδια που αναπαριστούν μορφές σατύρων και του Διονύσου, όπως και μια αναγλυφη απεικόνιση του τρύγου.

Τέλος, στο σημείο έχει ταφεί και ένας Ρωμαίος έφηβος που ανήκε στην τάξη των ιπποτών. Τον τάφο του κοσμεί άγαλμα που τον απεικονίζει με τα χέρια προετεταμένα μπροστά, σαν να βρίσκεται σε προσευχή. Αυτή ακριβώς η στάση θεωρείται σύμβολο των πρώτων χριστιανών.

Οπως και να έχει, επισημαίνει ο αρχαιολόγος Πάολο Λιβεράνι, το πιο ένδιαφέρον στοιχείο της νεκρόπολης είναι ότι καλύπτει, με τα ευρήματα που φιλοξενεί, μια μεγάλη ιστορική περίοδο, «κατά την οποία είναι ιδιαίτερα δύσκολο να εντοπιστούν εξειδικευμένα, καθοριστικά, χριστιανικά στοιχεία», επειδή ο χριστιανισμός ως νέα θρησκεία βρισκόταν υπό διωγμό. Ετσι, ήταν δύσκολο να τοποθετηθούν στα ταφικά μνημεία σύμβολα της νέας θρησκείας.

Ο αρχαιολογος Μπατισόνι παρατηρεί την ύπαρξη μιας οριζόντιας διαστρωμάτωσης στο έδαφος που καλύπτει το ανώτερο τμήμα της νεκρόπολης, και αποτελεί κατά πάσα πιθανότητα αχνάρι κατολίσθησης λάσπης του δεύτερου αιώνα που καταπλάκωσε τμήματα της νεκρόπολης.

πηγή: Καθημερινή