Οδοιπορικό στην Ελλάδα: Σε αναζήτηση παράξενων εκκλησιών (Solon Aimonas Eautou)

[beetlejuice]

Οδοιπορικό στην Ελλάδα: Σε αναζήτηση παράξενων εκκλησιών (Solon Aimonas Eautou) --------> http://www.explorers.gr/show.php?action=m&id=25

"Έχετε προσπαθήσει ποτέ να «διαβάσετε» μία εκκλησία; Να παρατηρήσετε, δηλαδή, τα σύμβολα και τις μορφές στη γενική διακόσμηση, τις εικόνες και τις τοιχογραφίες, τη θέση των παραπάνω στο κτίριο, ώστε να «μάθετε» το παρελθόν και τις ιδιαιτερότητες στην ιστορία της;

Δεν είναι δύσκολο ξέρετε.. υπάρχουν εκατοντάδες βασικά μοτίβα και ιδέες από τη χριστιανική διδασκαλία που συναντιόνται στις εκκλησίες, με αποτέλεσμα να δίνουν ένα ισχυρό υπόβαθρο σε οποιοσδήποτε επισκέπτη να αποσυμβολίσει την πλειοψηφία των παραστάσεων και εικόνων, να βρει το νόημα που κρύβουν. Και οι εκκλησίες είναι γεμάτες με νοήματα..
Μάλιστα, υπό πολλές οπτικές και σε διαφορετικούς βαθμούς, είναι φτιαγμένες για να «διαβάζονται», για να περνάνε ένα ιδιαίτερο, συγκεκριμένο και πολλές φορές διαφορετικό ανά εκκλησία νόημα."

Από την Κρήτη έως τη Θεσσαλονίκη, από την Κέρκυρα έως τη Ρόδο, το μέλος της Πυθέας, Νικόλαος Κουμαρτζής, μας διηγείται το πολύχρονο ταξίδι του σε ιδιαίτερους χριστιανικούς- και μη- ναούς της Ελλάδας, ζητώντας μας παράλληλα- αλλά και προσπαθώντας να μας δείξει τον τρόπο, να "διαβάσουμε" μία εκκλησία!


http://www.metafysiko.gr/pn/articles/21.jpg

[beetlejuice]

Χορταστικο το αφιερωμα σου Νικο και ακρως κατατοπιστικο. Ομολογω πως μαζι σου η ερευνα στις εκκλησιες απεκτησε αλλο ενδιαφερον για μενα :D

Μια παρατηρηση τωρα.

Στην αποστολη σου παραθετεις καποια στιγμη αυτη την εικονα απο το ναο του αγ. Δημητριου στη Σιατιστα Κοζανης αναφεροντας πως ο σταυρος πλαισιωνεται απο καρδιες:


http://www.metafysiko.gr/pn/articles/21_siatista_2.jpg


Ακριβως το ιδιο νομιζαμε πως απεικονιζαν τα συμβολα στο θεατρο του ναου της Αθηνας στην Πριηνη της Ιωνιας (Μ.Ασια) οταν την επισκεφτηκαμε (http://www.metafysiko.gr/pn/show.php?action=m&id=14) τον Ιουνιο του 2005

http://www.metafysiko.gr/pn/articles/13-8eatro-prihnhs.jpg

Οπως βλεπετε και στην παραπανω εικονα υπαρχει ενας μικρος αριθμος θεσεων που μοιαζουν με θρονοι.Μαθαμε πως αυτες οι θεσεις προοριζονταν για τους αρχοντες της πολης της Πριηνης.Πλησιασαμε και ειδαμε πως στη βαση τους υπηρχαν οι ιδιες ακριβως "καρδιες".Οι οποιες καρδιες αναπαριστουν τελικα το φυτο κισσος, συμβολο καλοτυχιας στην αρχαια Ελλαδα. Απο οτι φαινεται η πεποιθηση αυτη χρησιμοποιηθηκε αργοτερα και απο τους χριστιανους...

Παρακατω δειτε λεπτομερεια απο τη βαση καθισματος στο θεατρο της Πριηνης:

http://briefcase.pathfinder.gr/download/546578

[Μιχάλης]

Eξαιρετική και αξιέπαινη αποστολή, με ένα μικρό παράπονο. Πουθενά οι παράξενες εκκλησίες της Αργολίδας!!

Μερικές παρατηρήσεις μου αφορούν στα εξής
1. Η εικόνα με το τρίγωνο πάνω στο Θεό δεν είναι σπάνια. Την έχω δει αρκετές φορές σε πολλά σημεία, ακόμα και σε σπίτια
2. Η εικόνα με το πρόσωπο του Χριστού σε μια εκκλησία στη Σκιάθο, θυμίζει εντυπωσιακά θα έλεγα το αρνητικό από τη φωτογράφιση του προσώπου που εμφανίζεται στη Σινδόνη του Τορίνο
3. Η εικόνα με τον εσταυρωμένο που κρατάει πυρσούς μου φέρνει στο νου τον Προμηθέα, εσάς;
4. Ο όρος "αρχαίος των ημερών" αναφέρεται στο Θεό, από τον προφήτη Δανιήλ

Στην Αργολίδα υπάρχει το εκκλησάκι στο ναό του Αγίου Ανδριανού, στο ομώνυμο γυναικείο μοναστήρι. Κάτω από την εικόνα στο τέμπλο, υπάρχει ένα μικρό άνοιγμα που οδηγεί στο εσωτερικό του ιερού. Η παράδοση λέει πως αν κανείς είναι πραγματικά πιστός, θα κατορθώσει να περάσει από τις μικρές διαστάσεις του, όσο μεγαλόσωμος και αν είναι. Αυτό είναι κάτι που έχω διαπιστώσει με τα μάτια μου πως γίνεται, ακόμα και με άτομα ιδιαίτερα ογκώδη.

[LuX]

3. Η εικόνα με τον εσταυρωμένο που κρατάει πυρσούς μου φέρνει στο νου τον Προμηθέα, εσάς;

Εμένα τη Δήμητρα , την Εκάτη και το πέρασμα της Περσεφόνης στον ~άλλο~ κόσμο ....

Οσο για τα παραπάνω , με κισσό ήταν διακοσμημένος ο θρόνος του ιερέως του Διονύσου στα αρχαία θέατρα , καθώς και οι καρδιές μπήκαν σφήνα στο σταυρό για να συμπληρωθούν 8 (ρόδακας) η 16 αντίστοιχα ακροδέκτες...
Μετρήστε τους ακροδέκτες των άστρων της Βεργίνας καθώς και το άστρο που διακοσμεί συνήθως το πέπλο της Παναγίας .

Δ.(222)

[Solon Aimonas Eautou]

Κατ' αρχήν, σας ευχαριστώ ειλικρινά για τα σχόλια. Είναι ιδιαίτερα "τονωτικό" όταν αναγνωρίζεται η όποια δουλειά σου, πόσο μάλλον κάτι που αγαπάς και αφιερώνεσαι..

Τώρα, ως προς τα σχόλια. Κατ' αρχήν, το αναφέρω και στο τέλος του κειμένου μου, φυσικά και έχω αφήσει έξω πάρα πολλές εκκλησίες. Από τη μιά, γιατί πολύ απλά δεν τις έχω επισκεφθεί όλες και επομένως δεν τις γνωρίζω, από την άλλη, διότι αρκετές άφησα έξω εσκεμμένα λόγω χώρου. Τελικά δημοσίευσα 60 φωτογραφίες(κάτι που κάνουμε πρώτη φορά για κείμενο στην Κοινότητα του Μεταφυσικού), από τις 100 που αρχικά είχα ξεχωρίσει.
Την εν λόγω εκκλησία πάντως που αναφέρει ο Μιχάλης δεν τη γνωρίζω, ελπίζω όμως στο μέλλον να δημιουργηθούν οι συνθήκες ώστε να την επισκεφτώ.

Επίσης, σχετικά με τη φωτογραφία του θεού με το τριγωνικό φωτοστέφανο, ο Μιχάλης σχολίασε ότι την έχει συναντήσει σε αρκετά σημεία, οπότε δεν είναι διόλου σπάνια. Προσωπικά, έχω ξαναδεί κάτι παρόμοιο μόνο στο εκκλησάκι που βρίσκεται κτισμένο στο Ποντικονήσι της Κέρκυρας. Υποθέτω ότι δεν συναντιέται τόσο συχνά στη Βόρεια Ελλάδα, αλλά σε περιοχές όπου το Φραγκικό στοιχείο κατά το Μεσαίωνα ήταν ιδιαίτερα έντονο. Πιθανόν, είναι αποτέλεσμα της σύγκλισης ορθόδοξης και καθολικής παράδοσης.

Ως προς την εικόνα της Σκιάθου, αυτή ακριβώς ήταν η πρώτη μου σκέψη. Η πιθανότητα βέβαια κάποιος εργάτης να εκτύπωσε την εικόνα της Σινδόνης του Τουρίνο και να την έβαλε σε μία εικόνα, σε ένα απόμακρο εκκλησάκι/ αποθήκη του κάστρου της Σκιάθου, μου φαίνεται ιδιαίτερα μικρή, όμως παράλληλα και εξαιρετικά "συναρπαστική", εφόσον βέβαια κάτι τέτοιο συμβαίνει.

Επίσης, ο Μιχάλης κάνει λόγο για μία παράδοση/ θαύμα που συμβαίνει σε ένα ναό της Αργολίδας, το εκκλησάκι στο ναό του Αγίου Ανδριανού στο ομώνυμο γυναικείο μοναστήρι.
Αναφέρει σχετικά:
"Στην Αργολίδα υπάρχει το εκκλησάκι στο ναό του Αγίου Ανδριανού, στο ομώνυμο γυναικείο μοναστήρι. Κάτω από την εικόνα στο τέμπλο, υπάρχει ένα μικρό άνοιγμα που οδηγεί στο εσωτερικό του ιερού. Η παράδοση λέει πως αν κανείς είναι πραγματικά πιστός, θα κατορθώσει να περάσει από τις μικρές διαστάσεις του, όσο μεγαλόσωμος και αν είναι. Αυτό είναι κάτι που έχω διαπιστώσει με τα μάτια μου πως γίνεται, ακόμα και με άτομα ιδιαίτερα ογκώδη."

Πιστεύω ότι τα αίτια πίσω από το εν λόγω "θαύμα", δηλαδή το βαθύτερο νόημα της χριστιανικής φιλοσοφίας πίσω από το γεγονός αυτό καθ' αυτό, εξηγείται από μία εικόνα που επίσης παραθέτω στο κείμενο μου, από ένα παλαιοημερολογήτικο γυναικείο μοναστήρι στην Κορώνη της Πελοποννήσου.
Παρακάτω, παραθέτω ξανά την εικόνα, μαζί με την εν λόγω λεπτομέρεια:

http://www.metafysiko.gr/texts/forum_paraks_ekkl_2.jpg

http://www.metafysiko.gr/texts/forum_paraks_ekkl_1.jpg

Όπως γίνεται κατανοητό, στο παραπάνω θαύμα αλλά και στην εικόνα της Κορώνης, υπάρχει σαφής αναφορα στο γεγονός ότι η αμαρτωλή ζωή ακολουθείται εύκολα, την προτιμούν σχεδόν όλοι και καταλήγει στη μεταθανάτια "κόλαση", ενώ η ενάρετη είναι για τους λίγους, είναι δύσκολη, όμως οδηγεί στον μεταθανάτιο "παράδεισο".
Αυτό ακριβώς κρύβεται πίσω από την έννοια "μικρή/ στενή πύλη/ άνοιγμα". Νομίζω ότι με προσεκτική μελέτη της δεύτερης εικόνας που παραθέτω θα μπορέσετε εύκολα να καταλήξετε στα απαραίτητα συμπεράσματα, οπότε θεωρώ ανούσιο οποιονδήποτε περαιτέρω σχολιασμό ή ανάλυση από μέρους μου.

Τέλος, θα ήθελα να σε ρωτήσω Μιχάλη αν γνωρίζεις το παρελθόν του γυναικείου μοναστηριού που αναφέρεις; Η ύπαρξη ενός "θαύματος" και μίας εικόνας με το ίδιο μοτίβο, σε δύο μοναστήρια που τυχαίνει να είναι και γυναικεία μου κίνησε την περιέργεια. Δηλαδή, μπορείς να μάθεις αν το μοναστήρι της Αργολίδας είναι παλαιοημερολογήτικο; Ή αν ήταν υπό την κατοχή καθολικών και έως πότε;


Φιλικά,

[Μιχάλης]

Οι διαστάσεις του ανοίγματος είναι πραγματικά μικρές, όπως περίπου δείχνονται αναλογικά στην εικόνα που παραθέτεις. Δεν γνωρίζω τίποτα και δεν κατάφερα να βρω πηγές για τη Μονή, στην οποία υπάρχει μόνο μια μοναχή. Θα την επισκεφτώ ξανά, θα τη ρωτήσω και θα προσπαθήσω να φωτογραφήσω την οπή. Από όσα γνωρίζω η Μονή είναι πολύ πρόσφατη, ενώ το εκκλησάκι πολύ παλιό και δεν είναι παλαιοημερολογίτικο. Υπάρχει πιθανότητα οι διαστάσεις να είναι μικρές μεν αλλά επαρκείς για να περάσει ένας άνθρωπος, όπως το έμβρυο διέρχεται από την πύελο, ωστόσο ο όγκος των ανθρώπων που διέρχονται, καθώς και η ποικιλία των τρόπων με τους οποίους περνούν (πλάγια, οριζόντια, μπρούμητα, ανάσκελα κτλ) με κάνουν να μην είμαι βιαστικός. Το θέμα θα ερευνηθεί και πιθανώς να παρουσιαστεί σε σχετικό άρθρο - αποστολή.

[Μιχάλης]

Το γοργόν και χάριν έχει! Επισκεύτηκα σήμερα τελικά τη Μονή - εκκλησάκι και τράβηξα μερικές φωτογραφίες, που δυστυχώς δεν γίνεται να βγουν καλύτερες λόγω του ότι δεν υπάρχει φωτισμός. Περιέχει μερικές πολύ παλιές και - δυστυχώς - εγκαταλελειμένες τοιχογραφίες, καθώς και τη μυστηριώδη οπή κάτω από την εικόνα της Παναγίας στο τέμπλο. Κατάφερα να μάθω μερικά πράγματα, αν και δεν υπάρχουν πολλές αναφορές. Εξακρίβωσα, όμως, πως δεν ήταν παλαιοημερολογίτικο και κανόνισα σύντομα την επόμενη επίσκεψή μου εκεί, με στόχο την περαιτέρω φωτογράφιση και παρουσίασή του στην κοινότητα του Μεταφυσικού.

Υπ' όψην, οι επισκέπτες κατόρθωσαν να διέλθουν, μια κυρία στη δεύτερη διέλευση "φράκαρε" λίγο αλλά αμέσως μετά πέρασε και ενημερώθηκα για γνωστή μου κυρία που επί 20 χρόνια δεν μπορεί να περάσει...εν αναμονή, όμως...

[Βελλερεφόντης]

Θά ήθελα να δώσω και εγώ τα εύσημα μου για αυτήν την προσπάθεια.
Όμως έχω και εγώ μια παρατήρηση...Αφού φίλε μου έκανες τον κόπο και έφτασες μέχρι την Αρεόπολη και έδειξες την εκκλησία των Ταξιαρχων (την νέα) δείξε και την παλιά που σίγουρα έχει μεγαλύτερο ιστορίκό ενδιαφέρον και μυστικότητα (μιας και η περιφορά της εικόνας γίνεται 3 το πρωί μαζί με κάποια άλλα "περίεργα εθιμα.)
Επίσης τεράστιο ιστορικό και μυστικιστικό ενιαφέρον έχει η μονή Δεκούλων 6 χιλιόμετρα πιο πέρα...

http://www.pi-schools.gr/sxoleia/gym_lyk_areopolis/ajiothet/moni/perigraf.htm

Έ δεν έχει?!?!?!?!?

[Solon Aimonas Eautou]

Όταν επισκέφθηκα την εν λόγω εκκλησία στην Αερόπολη, δυστυχώς δεν γνώριζα την ύπαρξη μήτε της παλιάς εκκλησίας μήτε της μονής Δεκούλων.

Για την τελευταία πρωτοάκουσα στις αρχές του έτους και από την αρχή μου κίνησε το ενδιαφέρον ώστε να αναζητήσω στοιχεία γι' αυτήν. Για τους υπόλοιπους που διαβάζουν τώρα το post μου, σας προτρέπω να κάνετε τον κόπο και να επισκεφθείτε το link που δίνει ο Βελλερεφόντης, όντως η μονή παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον.
Για την παλιά εκκλησία επίσης πρωτοάκουσα πριν αρκετούς μήνες, όχι όμως και για τα περίεργα "έθιμα" που λαμβάνουν χώρα εκεί. Μπορείς να μου δώσεις περισσότερες πληροφορίες φίλες Βελλερεφόντη; Τα λόγια σου μου κίνησαν την περιέργεια.

Φιλικά,

[Βελλερεφόντης]

Δυστυχώς δεν μπορώ να πω άλλα.....Απλώς πρέπει να παραβρεθείς εκεί την ημέρα εορτασμού για να δεις ....

[Solon Aimonas Eautou]

Προς τι η "μυστικότητα" φίλε Βελερεφόντη;
"Δυστυχώς δεν μπορώ να πω άλλα.....Απλώς πρέπει να παραβρεθείς εκεί την ημέρα εορτασμού για να δεις ...."

Δεν καταλαβαίνω αυτή την εσκεμμένα μυστηριακή σου στάση. Δεν πιστεύεις ότι είναι κάπως "άδικο" να μοιράζεσαι τις γνώσεις και τις εμπειρίες των άλλων, αλλά όχι τις δικές σου;

Όπως και να' χει, μου κίνησες ιδιαίτερα το ενδιαφέρον και θα έχω υπόψη μου τα όσα ανέφερες έως ότου επισκεφτώ ξανά την περιοχή. Πάντως, η στάση σου δεν με βοηθάει καθόλου.. εφόσον γνωρίζεις κάτι, δεν βρίσκω το λόγο να μην το μοιραστείς.

Φιλικά,

[Melydron]

kalispera...eimai neos melos alla diavazw themata apo poli palia k epeidh simera vrika arthro sto opoio eprepe na anoiksw eikones eipa na kanw account..loipon auto to arthro einai poli endiaferon k tha prospathisw na sileksw plirofories apo giagia k papou gia na parete k apo mena mia geusi ( mallon tous palious ) edws tou minws thaa sas grapsw k tis dikes mou prwpikes gnwseis k ebeiries (kai istories) tis opoies exw akousei k exw dei..menw krhth k opws kserete edw iparxoun polla tetoia fainomena oso anafora eklisies k fadasmata ( oi papoudes pou ta eidane ta lene fadaxtera ) Apo tote pou arxisa na megalwnw akouga sinexeia tetoies istories k tha prospathisw na sas tis dihgithw me vasi auta pou akousa k tha mou poun. Oi pio polles istories miloun gia eklisiastika k fadaxtera zitimata ta opoia exoun zisei dikoi mou anthrwpoi.An erthete pote edw k rwtisete megalous tha katalavete gia ti eidous istories iparxoun..molis vrw eukairia tha sas milisw kathws o papous k i giagia akoma thumoude ;) :p

[beetlejuice]

Καλως ορισες Μελυδρον και καλη συνεχεια στις συζητησεις της κοινοτητας μας.

Ορισμενες πρωτες παρατηρησεις:

1)Παροτρυνση απο το επομενο μηνυμα σου να γραφεις στα ελληνικα (οπως θα προσεξες αλλωστε ολοι ακολουθουν αυτο το κανονα)

2)Για προσωπικες εμπειριες ή για λαογραφικες ιστοριες (της Κρητης ή οποιασδηποτε αλλης τοποθεσιας), μπορεις να ανοιξεις θεμα στην κατηγορια "Προσωπικες Εμπειριες".

3)Και κατι για την ιστορια...:
Στην κατηγορια "Αποστολες-ομαδα Πυθεας" μπορειτε να συμμετασχετε ακομα και αν δεν εχετε δηλωσει συμμετοχη στην ομαδα.
Πιο συγκεκριμενα εχετε τη δυνατοτητα:
- Να διαβασετε ολα τα τελευταια νεα που εχουν να κανουν με τη δραστηριοτητα της Πυθεας
-Να ενημερωθειτε για ολες τις νεες αποστολες που ετοιμαζονται και εαν εχετε τη δυνατοτητα να δηλωσετε συμμετοχη σε αυτες
-Να δηλωσετε να την επιθυμια σας να πραγματοποιησετε μια αποστολη στην περιοχη σας (ή και αλλου) καλωντας παραλληλα και αλλα μελη ή φιλους της κοινοτητας να συμμετασχουν
-Να αναφερετε καποια τοποθεσια της περιοχης σας που πιστευετε οτι χρηζει ερευνας απο τα μελη της Πυθεας.


Καλως ορισες και παλι! :)

[Melydron]

Οπως επιθυμειτε. Να σαι καλα φιλε μου beetlejuice. Θα τα εχω υποψη μου :)

[Μιχάλης]

Δεν ήξερα που αλλού να τοποθετήσω την παρακάτω εικόνα, ωστόσο νομίζω πως εδώ είναι το καταλληλότερο σημείο. Παρακαλώ τους ενδιαφερόμενους να παρατηρήσουν τι το αξιοπερίεργο έχει. Συγγνώμη για τη θολούρα αλλά είναι δυστυχώς τραβηγμένη από κινητό τηλέφωνο...

[tsilof]

Δεν ήξερα που αλλού να τοποθετήσω την παρακάτω εικόνα, ωστόσο νομίζω πως εδώ είναι το καταλληλότερο σημείο. Παρακαλώ τους ενδιαφερόμενους να παρατηρήσουν τι το αξιοπερίεργο έχει. Συγγνώμη για τη θολούρα αλλά είναι δυστυχώς τραβηγμένη από κινητό τηλέφωνο...
Χμ...

Και τρίτο χέρι;;; :)

[agaliarep]

Για τριαδικό Θεό ξέρω, για Παναγία με τρία χέρια πρώτη φορά βλέω. Που την τράβηξες;

[Μιχάλης]

Είδα τη συγκεκριμένη εικόνα σε ένα μοναστήρι και η αλήθεια είναι ότι μου προκάλεσε μια τόση γοητεία και μυστήριο, που τελικά την αγόρασα. Δεν είναι παλιά, δεν είναι ακριβή και τώρα τελικά στολίζει έναν τοίχο του σπιτιού μου. Λέγεται "Παναγία η τριχερούσα" και είναι φτιαγμένη κατά ένα μεγάλο μέρος από πετραδάκια (που δεν φαίνονται καλά στη φωτογραφία). Η Παναγία η Τριχερούσα οφείλει την ύπαρξή της, κατά την παράδοση, σε ένα θαύμα, όπου κόλλησε το κομμένο χέρι του Αγίου Ιωάννη του Δαμασκηνού, το οποίο έκοψαν οι Ρωμαίοι, για να διαπιστώσουν μετά έντρομοι πως όντως είχε συγκολληθεί ξανά και μάλιστα φαινόταν και το σημάδι της τομής. Αν παρατηρήσετε στην εικόνα, το ένα χέρι είναι λευκό, σαν να είναι νεκρό.

Πέρα από αυτή την παράδοση, όμως, θεωρώ πως ο συμβολισμός του τρίτου χεριού είναι προφανής...

[g-sani]

Μπραβο πολυ καλη και φιλοτιμη δουλεια Μιχαλη.
Πολλοι δεν εχουν τη δυνατοτητα και το χρονο να τα δουνε και εδω μας τα εχεις ετοιμα.

[NAVMAN]

Η έρευνα σου φαίνεται πολύ καλή και με την πρώτη ευκαιρία θα την διαβάσω προσεκτικά. Επίσης μου θύμισε μια ιστοσελίδα που είχα φτιάξει πριν χρόνια, την οποία αν και έχω ανεβασμένη στον server μου, την είχα ξεχάσει. Ρίξτε λοιπόν μια ματιά σε μια ακόμη παράξενη εκκλησία στην Εύβοια:

http://www.coinsmania.gr/pyli/index.html