Παράθεση:
3. Εκκλησία και κοινότητα
Η ύπαρξη κοινότητας στις επαρχίες όσο και στο κέντρο της οθωμανικής αυτοκρατορίας προϋπέθετε την ύπαρξη ναού ως αποδεικτικού στοιχείου της λαϊκής αποδοχής της χριστιανικής ιδιότητας μέσω της συμμετοχής στη λατρεία. Έπρεπε δηλαδή ο λαός να πηγαίνει στην εκκλησία για να τεκμηριώνει την ύπαρξη κοινότητας. Χωρίς ναό και θέση ιερέα, οι χριστιανοί μιας περιοχής υποχρεώνονταν ή να εξισλαμιστούν ή να μετοικήσουν, ώστε να απαρτίσουν ενορία.
Αλλά και η Εκκλησία δεν προέβλεπε διοικητικές θέσεις χωρίς προηγούμενη ενυπόγραφη δήλωση των χριστιανών μιας περιοχής. Μάλιστα, ήταν αδύνατο να προβιβάσει μία επισκοπή σε μητρόπολη ή αρχιεπισκοπή χωρίς τη συγκατάθεση του ποιμνίου.
Αυτή η στενή αλληλεξάρτηση προέκυψε αναγκαστική, αφού ο κλήρος μισθοδοτείτο από τον λαό και ο λαός αποκτούσε δικαίωμα εθνικής και κοινωνικής διαφοροποίησης από τους μουσουλμάνους, επειδή ακριβώς ανήκε στο εκκλησιαστικό σύστημα.
Ασφαλώς, η Εκκλησία ούτε μπορούσε ούτε διανοήθηκε ποτέ να δημιουργήσει ελληνική εθνική προπαγάνδα. Όχι μόνο γιατί ο φυλετισμός αντίκειται στους Κανόνες της, αλλά γιατί κυρίως το κοινωνικό στερεότυπο ήταν διαφορετικό και η εθνική ιδεολογία αγνοείτο στην Ανατολή, ως αστικό σύστημα σκέψης. Οι λαοί εκεί διαβιούσαν ακόμη σε προαστικούς κοινωνικούς σχηματισμούς. Ούτε, λοιπόν, υπέρ ούτε κατά των Ελλήνων (ή άλλου έθνους) μπορούσε να ταχθεί το Πατριαρχείο, γιατί δεν είχε συλλάβει φυλετικά, έως σχεδόν και τον 18ο αιώνα, το εννοιολογικό περιεχόμενο του όρου «έθνος».
|
Το ότι υπήρξε σχέση Εκκλησίας και ραγιάδων είναι δεδομένο, ο κλήρος μισθοδοτείτο
απ τον λαό και η Εκκλησία, ούτε που το διανοήθηκε ποτέ να δημιουργήσει ελληνική εθνική
προπαγάνδα. Και ο ναρκομανής έχει σχέση με τον προμηθευτή του.
Εδώ όμως το παπαδαριό τορπίλισε το πλοίο που είχε επιβιβαστεί ο ελληνισμός για να του
πετάξει μετά ένα σωσίβιο. Θα ήταν τουλάχιστον ειρωνεία να μην εκτιμούμε την ζημιά
που προκάλεσε και να μετράμε μόνο το σωσίβιο και να τους είμαστε και ευγνώμονες.
Αυτό πρέπει να το εκτιμήσουμε και όχι να σταματά η νοημοσύνη μας στα επιφανειακά.
Ο αναλφαβητισμός την περίοδο 1828 ήταν 98%. Η περιουσία της εκκλησίας ήταν
και είναι αμύθητη. Συσσωρεύτηκε κυρίως την περίοδο της Τουρκοκρατίας
Δεν υπάρχει ΚΑΜΙΑ ιστορική μελέτη ή ιστορική μαρτυρία που να θεμελιώνει
την ύπαρξη του κρυφού σχολειού. Το κρυφό σχολειό είναι μύθευμα
(και ένας όμορφος ζωγραφικός πίνακας) ολότελα κατασκευασμένος για να δικαιολογήσει
τα αδικαιολόγητα.
Ο Κοσμάς ο Αιτωλός μαθαίνουμε πως το 1775 έχτιζε σχολεία και δεν το ενοχλούσε κανείς.
Να και η μαρτυρία του Νεόφυτου Βάμβα
"Είτε από αδιαφορία, είτε ως αρχή, η Υψηλή Πύλη ποτέ δεν εναντιώθηκε στην αναγέννηση των γραμμάτων στην Ελλάδα. Οι πιο πραγματικοί εχθροί σ' αυτήν την ευτυχισμένη αποκατάσταση βρίσκονται μέσα στους κόλπους μας. Κι αν οι προσπάθειές μας κατορθώσουν να δαμάσουν τις προκαταλήψεις ή την αδιαφορία αυτού τού πανίσχυρου κλήρου, πού αποτελεί σήμερα το πρώτο σώμα τού ελληνικού έθνους, πολύ λίγα θα απομένουν να γίνουν προκειμένου για τούς Τούρκους" (Ιστορία Ελλ. Έθνους, "ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ" ΙΑ', σελ. 308).
Επαναλαμβάνω. Το ποσοστό αναλφάβητων το 1828 ήταν τρομακτικό. Ο Καποδίστριας δεν
βρήκε μορφωμένους ανθρώπους να επανδρώσει τις υπηρεσίες και το Κράτος και αυτή ήταν μια θλιβερή εξέλιξη στην υπόθεση επιστήμη που την χρεώνεται αποκλειστικά ο κλήρος και το
Πατριαρχείο. Κράτησαν το γένος και το έθνος αγράμματο. Μερικοί ιερείς όπως ο Κοσμάς
ο Αιτωλός που προαναφέραμε έδρασαν αποσπασματικά και σαν ιδιώτες.
Είναι ιστορικό έγκλημα να ισχυρίζονται κάποιοι πως το παπαδαριό διέσωσε την πολιτισμική
κληρονομιά και μάθαινε τα παιδάκια γράμματα.
Το Πατριαρχείο είχε ΟΛΗ την πολυτέλεια να το έκανε αυτό χωρίς να τους ενοχλεί
η Πύλη. Δεν το έκανε όμως.