Ελληνόφωνοι πληθυσμοί στην Τουρκία

[beetlejuice]

Μου εκανε εντυπωση ενα αρθρο απο το χθεσινο φυλλο της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ και θα ηθελα να υποβαλλω ορισμενα ερωτηματα στους γνωριζοντες καλυτερα το θεμα.

1)Γιατι αποκρυπτεται η υπαρξη ελληνοφωνων πληθυσμων στην Τουρκια;

2)Γιατι δεν υπαρχει μεριμνα απο τις ελληνικες κυβερνησεις για προσεγγιση αυτων των πληθυσμων (λογικα θα υπαρχουν πλειστα πολιτισμικα και ιστορικα στοιχεια τα οποια και θα μπορεσουμε να αντλησουμε)

3)Μηπως οι "ελληνοφωνοι" πληθυσμοι πρεπει απαραιτητως να ταυτιζονται και με ενα συγκεκριμενο θρησκευμα για να τους ονομαζουμε ετσι;

Ας περασουμε να δουμε τωρα το αρθρο:


Στην Οτσενα, κοντά στην Τραπεζούντα, ένας πανάρχαιος πολιτισμός ψυχορραγεί και μια γλώσσα αργοσβήνει.




Του Vahit Tursun*

Η Οτσενα είναι ένα χωριό που βρίσκεται στον σημερινό Πόντο, στα σύνορα και στα ορεινά της Τραπεζούντας. Μέσα σε έναν παράδεισο, γεμάτο με πεύκα, έλατα και διάφορα είδη δέντρων, που χαρίζουν μια ανέκφραστη ομορφιά. Εκεί κοντά στις κορυφές των βουνών, με τ' αναρίθμητα πηγάδια και λιβάδια, που βγάζουν ολοκάθαρα, κρυστάλλινα νερά.

Οι πρώτοι κάτοικοι του χωριού μάλλον ήταν φυγάδες, οι οποίοι έφυγαν από την καταπίεση των Οθωμανών και αφέθηκαν στην αγκαλιά του πυκνού δάσους. Είναι άγνωστο πόσον καιρό πήρε στους Οτσενίτες να χτίσουν τα πρώτα τους κανονικά σπίτια για να μπουν μέσα και να ζήσουν σαν άνθρωποι. Φαίνεται όμως πως μόλις τα χτίσανε, οι Οθωμανοί τούς ανακάλυψαν κα τους κατέγραψαν. Σύμφωνα με τα στοιχεία των Οθωμανών (Tahrir defterleri, 1583), όλοι κ' όλοι πέντε οικογένειες ήτανε. Αυτές αποτελούσαν τους πρώτους κάτοικους του χωριού. Εκείνη τη χρονιά αφαιρέθηκε η ελεύθερή τους υπηκοότητα των βουνών, και έτσι περάσανε στη λίστα των χαρατσιών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Στα επόμενα χρόνια ήρθαν και εγκαταστάθηκαν και άλλοι στο χωριό. Ετσι, οι πρώτοι Οτσενίτες απόκτησαν γείτονες. Η μοναξιά τους εκεί επάνω στα βουνά είχε τελειώσει. Μέσα σε τριάντα χρόνια, από το 1583 έως το 1613, οι κάτοικοι του χωριού αυξήθηκαν στις πενήντα τέσσερις οικογένειες, από τους οποίους οι τέσσερις δήλωσαν πως ήταν μουσουλμάνοι. Οπως μας πληροφορεί ο Γ. Κανδηλάπτης στο βιβλίο του «Τα Φιτίανα», όλοι οι κάτοικοι της περιοχής του Οφη, όπου ανήκει και η Οτσενα, εξισλαμίστηκαν με απόφαση του Δεσπότη της περιοχής. Κανένας δεν ξέρει εάν τους κάλεσαν για να μαζευτούν σε μια περιοχή ή αν πήγαν κάποιοι σπίτι σπίτι και τους ανακοίνωσαν την πικρή απόφαση. Ολοι αυτοί που φτάσανε στη Οτσενα από διάφορες περιοχές, φέρανε και τα δικά τους ιδιώματα. Μερικοί χρησιμοποιούσαν τα ουσιαστικά με την κατάληξη (ν), όπως «παιδίν», «σκαμνίν», «ράχην», «πόρταν» «δέντρον», «απίδιν», «καλάθιν» κ.λπ. και μερικοί τις χρησιμοποιούσανε κανονικά, όπως «παιδί», «σκαμνί», «ράχη», «πόρτα» «δέντρο», «απίδι», «καλάθι» κ.λπ. Αλλοι λένε τα εξοχικά βουνά «σταλίαν» που διαμορφώθηκε από τη λέξη «στάβλοι» και άλλοι «παρχάρε» η οποία λέξη διαμορφώθηκε από τις λέξεις «παρά+χωριό». Κάποιοι τα χόρτα τα ονομάζουν «χολχόνε», από τις λέξεις χλόος+χλόη και κάποιοι «χορτάρε», από το χορτάρια. «Νίκαγε» ο ένας «έτρεπε» ο άλλως. Και το «εχτές» υπήρξε σαν λέξη και το «οψέ» σαν αντίστοιχο. Ποικιλία και πλούτος της γλώσσας, μέσα σε ένα χωριό το οποίο δεν είχε και πολλή επαφή με τα παραλιακά αστικά κέντρα. Από έναν πληθυσμό, συγγενή με όλους τους Πόντιους. Γι' αυτό και η Οτσενα αποτελεί ένα παράδειγμα μικρού Πόντου, ένα παράδειγμα της Ανατολής. Οι διαφορές αυτές ποτέ δεν έχουν συνειδητοποιηθεί μέσα στο χωριό. Ποτέ δεν αισθάνθηκε κανείς ξένος. Ολοι ήρθαν από έξω και όλοι είχαν την ίδια μοίρα.

Το σημαντικότερο ήταν ότι όλοι μιλούσαν την ίδια γλώσσα, τα ρωμαιικά, δηλαδή Ποντιακά.

Το χωριό αδειάζει

Σήμερα λοιπόν αυτό το χωριό αδειάζει. Σβήνει τούτο το αστέρι. Φεύγουν οι άνθρωποι από την Οτσενα. Ζήτημα να έχει μείνει εκεί το ένα τέταρτο του πληθυσμού. Ειδικά στην Κάτω Οτσενα, από τα περίπου 630 σπίτια, μόνο τα 200 δίνουν σημάδι ζωής, ανάβει το φως και καπνίζει το τζάκι τους. Και αυτοί έτοιμοι να φύγουν, από ένα μικρό χωριό που κουβαλάει στην πλάτη του τα ερείπια ενός πολιτισμού χιλιάδων χρόνων, μιας ολόκληρης ιστορίας. Φεύγοντας ο καθένας, παίρνει και μαζί του ό,τι παραπάνω και διαφορετικό έχει, μαζεύοντας από πίσω του όλα του τα ίχνη, εξαφανίζοντας τα πανάρχαια πολιτισμικά του ερείπια. Με τον κάθε θυμωμένο φυγά, με τον κάθε απελπισμένο μετανάστη που φεύγει από τον τόπο, μια φλέβα ακόμη νεκρώνεται και αργοπεθαίνει τόσο φρικτά ένας πολιτισμός, αφήνοντας πίσω την άγνοια, αμορφωσιά και την απανθρωπιά. Ακόμη και ο θάνατος ενός ανθρώπου αδυνατίζει μια πανάρχαια γλώσσα, καθώς μαζί του πεθαίνουν όλες οι παραπάνω λέξεις, που μπόρεσαν να σωθούν στη μνήμη του, από τη λεηλασία του καπιταλισμού, από το ανελέητο χτύπημα των μέσων μαζικής ενημέρωσης, από την αδιαφορία, την ξενολατρία και την προδοσία.

Κρυφοκλαίει, στεγνοδακρύζει η Οτσενα, κραυγάζει τόσο ώστε η αύδη (φωνή) της ξεπερνάει τα σύνορα της ακοής μας. Ισως και γι' αυτό δεν ακούει κανείς. Εξαφανίζεται ένα πανάρχαιο ιδίωμα της ελληνικής γλώσσας, μπροστά στα μάτια ενός κόσμου που λέει ότι είναι πολιτισμένος. Διότι στις μεγάλες πόλεις, κανείς δεν θα μπορέσει να μιλήσει τη μητρική του γλώσσα, όσο και να τρελαίνεται να την ακούσει. Οσο και να κάθεται μόνος, μοιρολογώντας από τη νοσταλγία του να την ψιθυρίσει.

* Ο Vahit Tursuείναι ελληνόφωνος από την περιοχή Οφη Τραπεζούντας. Αυτό το άρθρο του δημοσιεύθηκε στη μεγάλης κυκλοφορίας, κεντροαριστερή εφημερίδα της Τουρκίας Radikal, την περασμένη Κυριακή 25 Φεβρουαρίου.

[beetlejuice]

Και ενα συμπληρωματικο αρθριδιο ενος Ελληνα ιστορικου στην ιδια σελιδα του χθεσινου φυλλου:

Ελληνόφωνοι μουσουλμάνοι στην Τουρκία


Βλασης Αγτζιδης, ιστορικός

Ενα από τα πλέον ενδιαφέροντα φαινόμενα στη σύγχρονη Τουρκία, αποτελεί αυτό της ύπαρξης μουσουλμανικών ελληνόφωνων ομάδων. Η παραδοσιακή ελληνοτουρκική αντιπαράθεση, η αυταρχική εσωτερική δομή της Τουρκίας, η εξέγερση των Κούρδων, μαζί με την επιβίωση των στερεοτύπων για τη διαμόρφωση των νεότερων εθνών στην περιοχή μας, εμπόδισε τη μελέτη του φαινομένου αυτού. Η μετάβαση ελληνόφωνων ομάδων από το χριστιανικό θρησκευτικό σύστημα στο ισλαμικό κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κατάκτησης, αποτελεί μέχρι σήμερα ένα θέμα άγνωστο για τη νεοελληνική επιστήμη. Σήμερα υπάρχουν τέσσερις ελληνόφωνες ομάδες στην Τουρκία: κρητική, ποντιακή, μακεδονική και κυπριακή. Κάθε μια απ’ αυτές έχει εξαιρετικό ιστορικό ενδιαφέρον. Η έκφραση των ομάδων αυτών είναι γεγονός ιδιαίτερης σημασίας, εφόσον αναδεικύει μια άγνωστη πλευρά της σύγχρονης τουρκικής κοινωνίας που ολοένα γίνεται και περισσότερο σημαντική. Η δημόσια εμφάνιση των ομάδων αυτών δεν αφορά μόνο την τουρκική κοινωνία, η οποία συνειδητοποιεί αργά τον πολυεθνοτικό της χαρακτήρα, καθώς και τους εθνογενετικούς της μύθους. Αφορά παράλληλα και την ελληνική, γιατί της αποκαλύπτει τον τρόπο συγκρότησης των σύγχρονων εθνικών κρατών στην περιοχή μας και το αδιέξοδο των ενδιάμεσων ομάδων -γέννημα της ιστορίας- οι οποίες υποχρεώθηκαν να ενταχθούν στο κράτος που είχε ιδεολογικό υπόβαθρο, το δικό τους θρησκευτικό δόγμα.

[labros]

Πολύ ωραίο το θέμα που άνοιξες.

Δεν μπορώ να γνωρίζω το λόγο για τον οποίο η εκάστοτε κυβερνήσεις μας, αποσιωπούσαν αυτό το γεγονός. Αν και ίσως είναι εύκολο να οδηγηθούμε σε συμπεράσματα αλλά και υποψίες.

Με λυπεί ιδιαίτερα το γεγονός ότι δεν έχουμε κάνει τίποτα γι΄ αυτούς τους ανθρώπους, ενώ η Τουρκία από την πλευρά της έχει μη στάξει και μη βρέξει τους μουσουλμανικούς πληθυσμούς στη Θράκη, για να μπορεί να εξυπηρετεί τα συμφέροντά της.

Υπάρχει το ενδεχόμενο να είναι μεγαλύτερος ο ελληνόφωνος πληθυσμός στις περιοχές αυτές;;;;.......

[Giorgos]

Το θεμα της Οσενας ειναι απο τα πλεων γνωστα στην κοινοτητα των ποντιων.
Η γλωσσα που μιλανε ειναι ποντιακα, ειναι η γλωσσα που μου μιλαει ο πατερας μου απο μωρο. Αυτες οι λεξεις ειναι στο λεξιλογιο καθε ποντιου ενα κοματι της ταυτοτητας του.
Δεν θα πω πολλα τωρα γιατι βιαζομαι.. αλλα η Οσενα δεν εγινε γνωστη τωρα.
Γνωστη εγινε απο την εκπομπη "Φακελοι" του Παππαχελα και Τελογλου πριν ενα με δυο χρονια. Το βιντεο η μαλλον αποσπασματα απο το βιντεο βρισκεται εδω: http://www.euxintv.net/reportaz/fakeli-mega.wmv .
Δειτε το ρεπορταζ ειναι ακρως κατατοπιστικο.
Επισης υπαρχει απο τοτε και η ιστοσελιδα www.ocena.info με live ραδιο, και αν προσεξετε ολα τα γραφομενα ειναι σε γλωσσα "ρωμαίηκη" (ποντιακα) σε μορφη αλλα με λατινικους χαρακτιρες.
Για οτι αλη πληροφορια θελετε ρωτιστε με, μιας και μπορω να απαντισω και ως υπευθηνος ενημερωσης του Ποντιακου συλλογου Στοκχολμης και μελος της νεολαιας της ομοσπονδιας συλλογων ελληνων ποντιων ευρωπης.
Αλλα λινκς ειναι τα εξης:
http://www.osepe.de/
http://www.evxinospontos.com/
Φιλικα Γιωργος.

[Litsa]

Αρχική Δημοσίευση από beetlejuice

. . . Σήμερα υπάρχουν τέσσερις ελληνόφωνες ομάδες στην Τουρκία: κρητική, ποντιακή, μακεδονική και κυπριακή. Κάθε μια απ’ αυτές έχει εξαιρετικό ιστορικό ενδιαφέρον.

Η κρητική ομάδα έφυγε κακήν κακώς το 1909 απ την Κρήτη
μετά από απίστευτες σφαγές μεταξύ ορθόδοξων και μουσουλμάνων
κρητικών. Ένα μέρος έφυγε και πήγε στην Συρία και ένα άλλο
μέρος στην Μικρά Ασία. Όποιος κάνει όνειρα για τυχόν
αναθέρμανση πολιτισμικών δεσμών μάλλον είναι ανιστόρητος.
Και ο Γκιούλ τουρκοκρητικός είναι. (Για αυτό όσοι πηγαίνουν
τουρκικά παράλια για δερμάτινα ακούνε να μιλάνε ελληνικά και
νομίζουν ότι βρήκαν συμμάχους)

Η Ποντιακή ομάδα έχει σχέση με τους λεγόμενους κρηπτοχριστιανούς.
Όταν έγιναν οι ανταλλαγές πληθυσμών δήλωσαν και αυτοί
να φύγουν για ελλάδα, να ανταλλαχθούν αλλά δεν τους επέτρεψε
ούτε το Τουρκικό κράτος ούτε το ελληνικό τους δέχθηκε.
Η συμφωνία ήταν ανταλλαγή σύμφωνα με το θρήσκευμα
και όχι σύμφωνα με την συνείδηση. Φυσικά οι κρυπτοχριστιανοί
επειδή "καρφώθηκαν" αφού δήλωσαν
ότι ήθελαν να φύγουν απ την Τουρκία μετά δεινοπάθησαν
πραγματικά.

Η μακεδονική είναι κάτι που έχει σχέση με το πολύμορφο μωσαικό
εθνοτήτων που είχαν ζήσει για πολλούς αιώνες στο τουρκική επαρχία
της Μακεδονίας. Υπήρχε τότε, ότι συνδιασμός από γλώσσα θρησκεία και
συνείδηση ήθελες να βρεις. Χριστιανοί που μιλούσαν Τούρκικα,
Μουσουλμάνοι που μιλούσαν ελληνικά Βούλγαροι μουσουλμάνοι (πομάκοι)
Βούλγαροι Χριστιανοί. Όταν ξεσπούσαν εξεγέρσεις ο Σουλτάνος διασπούσε
τους εθνολογικούς θύλακες για να μην επεκταθούν οι εξεγέρσεις και
έτσι πήρε και Μακεδόνες και τους έστειλε ανατολικά, αναπληρώνοντας
το κενό με τουρκικούς πληθυσμούς.

[Giorgos]

Αρχική Δημοσίευση από labros

Υπάρχει το ενδεχόμενο να είναι μεγαλύτερος ο ελληνόφωνος πληθυσμός στις περιοχές αυτές;

Λαμπρο, οπως ανεφερε η Λιτσα οι ελληνοφονοι ειναι πολλοι και διαφοροι.
Οσον αφορα τους ποντιους ελληνοφωνες, οι οποιοι μιλουν μια γλωσσα, μια ελληνικη διαλεκτο γνωστη στην ελλαδα ως ποντιακα, ειναι οι εναπομιναντες ελληνοποντιοι, οι οποιοι δεν ηθελαν να φυγουν απο την πατριδα τους (μια πατριδα που τους υποδεχτικε χιλιαδες χρονια πριν την καθοδο των μογγολων στην σημερινη Τουρκια) και αναγκαστικαν να αλαξουν θρησκεια για αυτο το λογο.
Λογο του σκληρου πολιτευματος του Κεμαλ, οι ελληνοποντιακες οικογενειες προσπαθησαν να κρυψουν απο τα παιδια τους την πραγματικοτητα για να μην εκδιωχθουν, και ευτυχως η δυστηχως τα καταφεραν.
Πολλα ειναι τα ακουσματα μου απο την ξενητια, που μιλανε για ανθρωπους που περπατοντας στην Γερμανια κυριως, ακουγαν ξενους να μιλουν την γλωσσα που καταλαβεναν οι ιδιοι, και νομιζαν οτι ειναι τουρκοι. Κανεις απο αυτους μεχρι πριν λιγα χρονια, δεν ηξερε τι ειναι αυτη η γλωσσα, και απο που προερχετε, γιατι την ξερουν, γιατι τους την εμαθαν οι γονεις τους και γιατι τους απαγορευαν να την χρησημοποιουν οταν ειναι ξενος στο σπιτι.
Ομως ο καιρος περασε, και σιγα σιγα ολο και περισσοτεροι μαθενουν οτι αυτη η γλωσσα δεν φυτρωσε απλα, αλλα ειναι η κληρονομια που πολυ σοφα οι γονεις τους, καταφεραν να διασωσουν για τα παιδια τους.

Οι σημερινοι ελληνοποντιοι (και οχι ελληνοφωνες) της Τουρκιας τωρα, δεν ειναι πολλοι. Ειναι σε σχεση με τον υπολοιπο πληθισμο της χωρας λιγοι, και μαλιστα διασπαρτοι σε ολη τη βορεια Τουρκια.
Οι ελληνες ποντιοι ηταν πολλοι καποτε, πριν πολλα χρονια, και σιγα σιγα απο το 1917 κυριως αρχισαν να εκδιωχνοντε, με τραγικες συνεπειες για τους ιδιους κυριως το 1922. Ο κοσμος μιλαει για γενοκτονια (μαζικες θανατωσεις, βιασμοι κτλ ολοκληρου εθνους) και μαλιστα αυτο αναγνωριστικε σε ορισμενες πολιτειες την αμερικης, (σημερα μου ερχετε στο μυαλλο μονο μια).Τωρα οι υπολοιποι ποντιοι που δεν αλαξαν γλωσσα και εφυγαν (και συγκεκριμενα οσοι γλειτωσαν) βρισκονται στην ελλαδα και στον υπολοιπο κοσμο, και μαλιστα ειναι ενας απο τους λογους που η σημερινη ελληνικη μακεδονια ειναι ελληνικη.

Δεν θα συνεχισω γιατι αρχιζω να βγαινω εκτος θεματος (το παθαινω οταν πιανω αυτο το θεμα που μου σπαραζει την καρδια).
Αλλα αν θελει καποιος περισσοτερες πληροφοριες ειναι ελευθερος να ανοιξει καινουριο θεμα.
Φιλικα Γιωργος Σ.

[Alpine]

Ελληνόφωνοι στην Τουρκία...
Άρθρο σε αν-επίσημη φυλλάδα της εν Ελλάδι αμερικάνικης πρεσβείας - βλ. "Καθημερινή".

Τώρα,που οι Τούρκοι φέρνουν εμπόδια στα αμερικάνικα σχέδια για μια "Νέα Μεσανατολή" και κατεπέκταση,διαμελισμό της Τουρκίας,τα αμερικανάκια ποντάρουν περισσότερο στον ελληνικό σωβινισμό...

[Jissard]

Μακάρι να υπάρχουν ακόμη. Ο Ατατούρκ ήταν ένα κάθαρμα μα έκανε καλή δουλειά. Πάντως έχω διαβάσει στο Time, πως οι Μουσουλμάνοι στην Τουρκία είναι 70.000.000 και κάτι. Κάποιοι από τους υπόλοιπους πρέπει να είναι Έλληνες. Φυσικά πολλοί είναι Αρμένιοι. Πολλούς Χριστιανικούς πληθυσμούς ο βρομιάρης τους μετακίνησε μετά τις σφαγές του στην Καππαδοκία και την Ανατολική Τουρκία σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Όχι σα του Χίτλερ, αλλά έκαναν δουλειά. Πάρα πολλοί όμως γλύτωσαν. Και υπάρχουν και αρκετοί στην Μέση Ανατολή. Αρκετοί πάντως για να τα ξανακατοικήσουμε, όταν(γιατί όταν είναι) τα ξαναπάρουμε. Ζήτω η ΜΕΓΑΛΗ ΙΔΕΑ!!!

[Giorgos]

Ημαρτον ρε Jissard ελπιζω να κανεις πλακα... τι να ξανακατοικησουμε;
Δεν τυθετε καποιο τετιο θεμα απο τη μερια των ποντιων. Το μονο που ζηταμε ειναι μια ημερα αφιερομενη στην ποντιακη γενοκτονια.. και ενα συγνωμη. Τιποτα παραπανω. Ελπιζω να μη χασαμε και τον πολιτισμο μας επι τουρκοκρατιας..
Οσον αφορα αυτο για τους μουσουλμανους, Το μεγαλητερο κοματι του πληθισμου ειναι μουσουλμανοι(αν και διαφορετικες εθνοτητες οπως ελληνοποντιοι, αρμενιοι, κουρδοι οι οποιοι απο οτι γνωριζω ειναι 17 εκατομυρια, μονο στην τουρκια, συριοι, μογγολοι δηλαδη γνησιοι τουρκοι κ.α.) μαζι με τους ελληνες ποντιους.
Αν διαβασες αυτα που εγραψα παραπανω, θα καταλαβεις τι εννοω.

φιλικα
Γιωργος Σ.

[Jissard]

Την Μικρά Ασία, την Πόλη και την Πόντο. Όλα τα υπόλοιπα ας τα κρατήσουν. Και γιατί όχι? Μην αρχίζετε και εσείς σαν τα καθάρματα το 1921 που έκαιγαν τους χάρτες της Μεγάλης Ελλάδας και έλεγαν ότι δε συμφέρει. Αν μην τι άλλο είναι ανόητο να λέμε ότι δεν θα ήταν καλό. Τώρα το αν είναι εφικτό είναι άλλο θέμα. Δε φοβόμαστε τους Τουρκαλάδες, δεν τίθεται θέμα. Όσοι και να είναι, η οικονομία τους είναι νεκρή και δε μπορούν να μας συναγωνιστούν. Η παγκόσμια κοινότητα και τα συμφέροντα στην Τουρκία που μας έδιωξαν ήδη μια φορά θα μας ξαναέδιωχναν. Αλλά έχουν οι καιροί γυρίσματα...