Τον Δεκέμβριο του 2021, η εκδοτική Σειρά Lux Orbis των εκδ. iWrite, κυκλοφόρησε με αφορμή τη συμπλήρωση 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση, ένα ακόμα εξαιρετικά σημαντικό εκδοτικό έργο για τους μελετητές των άγνωστων πτυχών της Παλιγγενεσίας. “Τα Απαγορευμένα Βιβλία του 1821” περιλαμβάνουν τρία έργα που κυνηγήθηκαν προεπαναστατικά από το πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Η “Νέα Πολιτική Διοίκηση” του Ρήγα Φεραίου, μαζί με τα έργα ανωνύμων συγγραφέων “Λίβελλος κατά των Αρχιερέων” (που δημοσιεύεται για πρώτη φορά ύστερα από 211 χρόνια) και “Κρίτωνος Στοχασμοί“, συνθέτουν ένα φαινομενικά ετερόκλητο παζλ κειμένων. Ετερόκλητο διότι (κατά σειρά παράθεσης) το πρώτο έργο αποτελεί ένα πολιτικό μανιφέστο για το μέλλον των Βαλκανικών λαών έξω από την Οθωμανική αυτοκρατορία (1797), το δεύτερο μία καταγγελία για τη συμβολή του Κλήρου στη διάδοση της αμάθειας και της δεισιδαιμονίας (1810) και το τρίτο μία κραυγή απόγνωσης για περισσότερη Παιδεία, ενάντια σε φαινόμενα εκκλησιαστικής διαφθοράς στην Ανδριανούπολη (1819).

Το κοινό τους στοιχείο είναι ότι και τα τρία αυτά κείμενα αποτέλεσαν στόχο της Εκκλησιαστικής λογοκρισίας κατά την προεπαναστατική περίοδο, μιας και δύο από αυτά (το έργο του Ρήγα και το “Κρίτωνος Στοχασμοί”) κάηκαν στην αυλή του πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, ενώ από τον “Λίβελλο”διασώζεται σήμερα μόλις ένα αντίτυπο. Αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, για ποιον λόγο μπορούν επάξια να χαρακτηριστούν ως “απαγορευμένα” βιβλία.

Το βιβλίο προλογίζεται από τον δημοφιλή ακαδημαϊκό κ. Πέτρο Πιζάνια, στο τέλος ο αναγνώστης έχει τη δυνατότητα να διαβάσει το επίμετρο του Δρ. Ιστορίας, Θανάση Γάλλου, αναφορικά με τη σημασία της πρώτης έκδοσης του “Λιβέλλου”, ενώ την επιμέλεια του βιβλίου υπογράφει ο Μηνάς Παπαγεωργίου. Το βιβλίο κυκλοφορεί στα ενημερωμένα βιβλιοπωλεία, ενώ μπορείτε να το αποκτήσετε απευθείας από εδώ.

Από το οπισθόφυλλο:

«Οἱ Ἀρχιερεῖς κατεφρόνησαν τὸ κοινὸν τοῦ γένους συμφέρον, καὶ ἀποβλέπουσιν εἰς τό ἴδιον. Αὐτοί ἐστερέωσαν τό ἴδιον κράτος καὶ δεσποτείαν εἰς τὴν ἀσθένειαν καί ἀμάθειαν του λαοῦ».

Λίβελλος κατά των Αρχιερέων (Ανώνυμος, 1810)

• Ένα πολιτικό και ιδεολογικό μανιφέστο για το μέλλον των βαλκανικών λαών.

• Ένα βίαιο αντικληρικό έργο, που δημοσιεύεται εδώ για πρώτη φορά, και περιγράφει συγκροτημένα και με εξαιρετική γνώση τις πρακτικές θησαυρισμού των ορθόδοξων κληρικών αξιωματούχων σε βάρος των ελληνικών πληθυσμών.

• Ένα αιχμηρό βιβλίο που στηλιτεύει τις πρακτικές της ορθόδοξης μητρόπολης της Αδριανούπολης, εξαιτίας της σπατάλης τεραστίων ποσών σε έργα πολιτικής εδραίωσης, αλλά σχεδόν τίποτε σε έργα μόρφωσης.

Ποια είναι η σχέση που συνδέει τα τρία παραπάνω φαινομενικά ετερόκλητα γραπτά; Τα δύο από τα τρία κάηκαν στην αυλή του πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως με εντολή του Γρηγορίου Ε΄, ενώ το τρίτο σχεδόν εξαφανίστηκε από προσώπου γης.

«Τα απαγορευμένα βιβλία του 1821» αποτελούν ένα συλλογικό έργο τριών κειμένων, τα οποία γράφτηκαν μέσα σε διάστημα είκοσι δύο ετών, από το 1797 έως το 1819. Πρόκειται για τη «Νέα Πολιτική Διοίκηση» (Βιέννη, 1797) του Ρήγα Βελεστινλή, τον «Λίβελλο κατά των αρχιερέων», γραμμένο από ανώνυμο συγγραφέα στη Σμύρνη του 1810, και το «Κρίτωνος Στοχασμοί», εκδιδόμενο επίσης από ανώνυμο συγγραφέα στο Παρίσι του 1819. Η μελέτη των τριών αυτών «απαγορευμένων» έργων, επιβεβαιώνει για ακόμα μία φορά το γεγονός ότι το τρίπτυχο Ελευθερία, Γνώση και Ορθός Λόγος, αντιμετωπίστηκε προεπαναστατικά με μεγάλη εχθρότητα από την ανώτατη ηγεσία της Εκκλησίας, ο ρόλος και η δράση της οποίας είναι επιτακτικό να επαναξιολογηθούν από τις νεότερες γενιές.

Το βιβλίο προλογίζει ο καταξιωμένος ομότιμος καθηγητής Ιστορίας στο Ιόνιο πανεπιστήμιο, Πέτρος Πιζάνιας, ενώ στο τέλος παρατίθεται το επίμετρο του Δρ. Ιστορίας, Θανάση Γάλλου, αφιερωμένο στη σημασία της πρώτης έκδοσης του «Λιβέλλου» στην ελληνική βιβλιογραφία