Home » από Μέλος Gateway Team, Άρθρα Επικαιρότητας, Τελευταία Νέα - Επικαιρότητα
από Μέλος Gateway Team Τελευταία Νέα - Επικαιρότητα

Ανταπόκριση από το 1ο συνέδριο για τα Μεγαλιθικά Μνημεία στα Βαλκάνια (Blagoevgrad 2012)

 

Στα μέσα του Οκτώβρη διεξήχθη στη Βουλγαρική πόλη Blagoevgrad το «1ο Διεθνές Συνέδριο για τα Μεγαλιθικά Μνημεία και τις λατρευτικές πρακτικές στη νοτιοανατολική Ευρώπη και την Ανατολική Μεσόγειο».

H Ελληνική Κοινότητα του Μεταφυσικού ήταν το μοναδικό ελληνικό διαδικτυακό Μέσο που ταξίδεψε ως εκεί για να καλύψει το γεγονός και σας μεταφέρει πληροφορίες, εικόνες και εντυπώσεις από όσα διαδραματίστηκαν στην πολύ σημαντική αυτή επιστημονική σύναξη.

Με τα εισιτήρια προς το Blagoevgrad ανά χείρας…

Στις 11 Οκτωβρίου ταξίδεψα στην πόλη Blagoevgrad της Βουλγαρίας (βρίσκεται στα νοτιοδυτικά της χώρας) με σκοπό να παρακολουθήσω για τρεις ημέρες τις εργασίες του 1ου συνεδρίου για τα Μεγαλιθικά Μνημεία και τις λατρευτικές πρακτικές στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Η διοργάνωση της εκδήλωσης μας είχε γνωστοποιηθεί από τα μέσα περίπου του Ιουλίου, έτσι ως Κοινότητα είχαμε φροντίσει να έρθουμε σε επαφή με τους διοργανωτές εξασφαλίζοντας «θέση» στην πρωτότυπη αυτή επιστημονική σύναξη που συνδύασε αρκετούς τομείς έρευνας (αρχαιολογία, αστρονομία, ιστορία, εθνολογία).

Ουσιαστικά η 12η του μηνός (ημέρα Παρασκευή) αποτέλεσε τον κεντρικό πυρήνα των δραστηριοτήτων του συνεδρίου με την παρουσίαση του συνόλου σχεδόν των προγραμματισμένων ομιλιών.

Οι πανεπιστημιακές εγκαταστάσεις του Bachinovo. Εδώ έλαβε χώρα το συνέδριο για τα μεγαλιθικά μνημεία

Συμμετοχή και κάλυψη από την Ελληνική Κοινότητα του Μεταφυσικού

 Αξίζει να αναφέρουμε ότι το συνέδριο του Blagoevgrad καλύφθηκε μέσα από την ιστοσελίδα metafysiko.gr, με τη βοήθεια του προγράμματος coveritlive. Πληροφορίες, φωτογραφίες αλλά και βίντεο, μεταδίδονταν ζωντανά μέσα από τις αίθουσες του πανεπιστημιακού συγκροτήματος του Bachinovo, ενώ κατά τη διάρκεια του τριημέρου ανέβηκαν στο youtube συνεντεύξεις με συμμετέχοντες συνέδρους από την Ελλάδα. Ολα τα δεδομένα δημοσιεύονταν ταυτόχρονα στους λογαριασμούς twitter και facebook της Κοινότητας του Μεταφυσικού, η οποία σημειοτέον, συμμετείχε στις εργασίες του συνεδρίου μέσα από την έκθεση ενός καλαίσθητου poster για τα Δρακόσπιτα της Εύβοιας!

Το μέλος της ομάδας Gateway, Μηνάς Παπαγεωργίου, ποζάρει μπροστά από το poster της Κοινότητας για τα Δρακόσπιτα της Όχης

Αξιοπρόσεκτες παρουσιάσεις

Ανάμεσα στις παρουσιάσεις που ξεχώρισαν ήταν αυτή της Βουλγάρας Malgorzata Grebska, από το μουσείο Ιστορίας του Blagoevgrad, αναφορικά με τον ρόλο των βωμών ή λατρευτικών εστιών στις προϊστορικές λατρείες (ανέφερε μάλιστα ότι στον ελλαδικό χώρο τα αντικείμενα αυτά κάνουν την πρώτη τους εμφάνιση στη Θεσσαλία από το 7.000 π.Χ) και του ομοεθνούς της Dimiter Kolev, για την τυπολογία και τα χαρακτηριστικά των μεγάλιθων στη Θράκη (εννοώντας την ευρύτερη περιοχή της αρχαίας Θράκης). Ο Kolev υποστήριξε πως δεν υπάρχει ακόμα κάποιος ασφαλής τρόπος χρονολόγησης των ντολμέν και άλλων μεγαλιθικών μνημείων, παρ’ όλα αυτά η έρευνα γύρω από αυτά μπορεί να οδηγήσει σε χρήσιμα συμπεράσματα σχετικά με την κοσμοθέαση των αρχαίων πολιτισμών.

Εντύπωση επίσης προκάλεσαν οι παρουσιάσεις των Σκοπιανών Jovica Stankovski και Olgica Kuzmanovska για τη σχέση που συνέδεε τις αστρονομικές παρατηρήσεις με τις λατρευτικές πρακτικές στο μεγαλιθικό αστεροσκοπίο του όρους Kokino, αλλά και αυτή της Βουλγάρας Dimitriya Spasova για τη στενή σχέση μεταξύ των μεγαλιθικών μνημείων της νοτιοδυτικής Βουλγαρίας με τους τοπικούς θρύλους, τις παραδόσεις και τα έθιμα της περιοχής.

Τα βλέμματα στην Ελλάδα

Αναμφίβολα όμως οι δύο ομιλίες που έκλεψαν την παράσταση του συνεδρίου και μαγνήτισαν περισσότερο το ενδιαφέρον των συμμετεχόντων, δεν ήταν άλλες από αυτές του αρχαιολόγου και μέλους ΕΤΕΠ στο τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Δημοκριτείου πανεπιστημίου, Σταύρου Κιοτσέκογλου και του γεωλόγου Σπύρου Πάγκαλη (αναφέρουμε σε αυτό το σημείο πως στο συνέδριο παραβρέθηκαν και τρεις ακόμη συμπατριώτες μας: Η αρχαιολόγος κα. Κατερίνα Περιστέρη –η οποία μας μίλησε για την πρόσφατη σημαντική αρχαιολογική ανακάλυψη που έκανε στην Αμφίπολη Σερρών-, ο πολιτισμολόγος και πρόεδρος της Ενωσης Εκαταίος, κ. Δημήτρης Μερκούρης και ο  ερευνητής κ. Σταμάτης Παλάζης).

Η πρώτη αφορούσε τα πετρογλυφικά και τις πανάρχαιες αναπαραστάσεις που εντοπίζονται στην περιοχή του Εβρου. Προβλήθηκαν εντυπωσιακές φωτογραφίες που καταδεικνύουν τις πρώτες απόπειρες δημιουργίας ενός κώδικα επικοινωνίας μεταξύ των προϊστορικών Θρακών με βάση την εικόνα που είχαν για τη Μητέρα φύση και το ταξίδι της ψυχής μετά το θάνατο.

Κατά την παρουσίαση της διάλεξης για τα πέτρινα μανιτάρια της Θράκης

Η δεύτερη ομιλία είχε τίτλο «Τα πέτρινα μανιτάρια της Θράκης: Μια αρχαιολογική και γεωλογική προσέγγιση». Εκεί οι εισηγητές παρουσίασαν μοναδικά στοιχεία για την ύπαρξη αυτών των άγνωστων –στο ευρύ κοινό- μεγαλιθικών κατασκευών, που είχαν λαξευτεί προσεκτικά από τους μακρινούς προγόνους μας μέχρι να πάρουν το σχήμα μανιταριού. Τα μνημεία αυτά, που έχουν εντοπιστεί σήμερα σε περιοχές του Εβρου  όπως η Κοτρωνιά, τα Λαγυνά, η Δαδιά και η Κορνοφωλιά, μαρτυρούν την ύπαρξη μιας πανάρχαιας Θρακικής λατρείας που είναι αρκετά πιθανό να στηριζόταν στην κατανάλωση ψυχεδελικών μανιταριών της περιοχής με σκοπό να φέρουν τον μύστη σε επαφή με το θείο. Αυτό είναι ένα ζήτημα που σκοπεύουμε να το δούμε αναλυτικότερα σε μελλοντικό τεύχος του περιοδικού μας.

Να σημειώσουμε τέλος ότι η Ενωση Πολιτισμολόγων «Εκαταίος» είχε πραγματοποιήσει πέρσι σχετικό διεθνές συνέδριο στην Αλεξανδρούπολη, τα εξαιρετικά, ως προς το περιεχόμενο, πρακτικά του οποίου εκδόθηκαν πρόσφατα (δείτε περισσότερα στη στήλη των βιβλιοπαρουσιάσεων του παρόντος τεύχους).

 

Στο μοναστήρι του Ιωάννη της Ρίλα

 Το πρωινό της 13ης Οκτώβρη και ενώ αρκετοί από τους συμμετέχοντες είχαν ήδη ξεκινήσει να αναχωρούν από το Blagoevgrad προς τις πατρίδες τους, δώδεκα σύνεδροι κατευθυνθήκαμε βόρεια, με σκοπό να ταξιδέψουμε στο μοναστήρι του Ιωάννη της Ρίλα, το μεγαλύτερο και γνωστότερο μοναστηριακό συγκρότημα της Βουλγαρίας, αφιερωμένο στον κατά κάποιο τρόπο εθνικό άγιο της γείτονος χώρας.

Το εντυπωσιακής αρχιτεκτονικής μοναστήρι αφιερωμένο στον Ivan Rilski

Το αρχικό μοναστήρι κτίστηκε κατά τη διάρκεια του 10ου αιώνα από τον μοναχό-ερημίτη Ιωάννη, ενώ σήμερα, ευρισκόμενο μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο, καταλαμβάνει μια τεράστια έκταση συνολικού εμβαδού 8.800 τετραγωνικών μέτρων. Στο μουσείο της Μονής, η οποία αποτελεί πόλο έλξης για χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο, φιλοξενούνται πολύτιμα χειρόγραφα και κειμήλια, τα οποία μαρτυρούν το σημαντικό και διαχρονικό ρόλο που διαδραμάτισε ο χώρος κατά το παρελθόν.

Λίγο αργότερα αναχωρήσαμε κατευθυνόμενοι ακόμα πιο βαθιά μέσα στο δάσος. Αφήσαμε τα αυτοκίνητά μας και διανύσαμε μια απόσταση 15 περίπου λεπτών με τα πόδια, με σκοπό να φτάσουμε στην ορεινή σπηλιά όπου σύμφωνα με το θρύλο ασκήτευσε ο Ιωάννης. Στην είσοδό της έχει χτιστεί μια εκκλησία, ενώ στο χώρο μπορεί κανείς να δει εκατοντάδες μικρά κομμάτια χαρτιού με ευχές που αφήνουν εκεί οι ταξιδιώτες.

Το μέρος όπου συνήθιζε να προσεύχεται στον Ήλιο ο χριστιανός άγιος Ivan Rilski

Ακρως ενδιαφέρουσα ήταν η συζήτηση που ανοίξαμε λίγο αργότερα με τον καθηγητή Markov περιηγούμενοι στο χώρο. Μάθαμε λοιπόν, ότι η επιλογή της συγκεκριμένης σπηλιάς από τον Ιωάννη της Ρίλα μόνο τυχαία δεν ήταν, αφού ο χώρος θεωρείτο ιερός από την αρχαιότητα.  Μάλιστα πάνω ακριβώς από τη σπηλιά φαίνεται πως διασώζονται τα κατάλοιπα ενός μεγαλιθικού λατρευτικού χώρου. Επίσης, έχει διασωθεί η πληροφορία ότι ο χριστιανός άγιος αναγκαζόταν να προσεύχεται καθημερινά στον Ηλιο (!), από τη στιγμή που δεν είχε στην κατοχή του κάποια χριστιανική εικόνα.

Τέλος εξίσου εντυπωσιακές είναι και οι ομοιότητες που παρουσιάζουν αρκετές πτυχές της παράδοσης του Ιωάννη με προχριστιανικούς θεούς και ήρωες της Θράκης. Χαρακτηριστικότερη εξ’ αυτών, αυτή που αναφέρεται στην επίσκεψη όχι μόνον ανθρώπων, αλλά ακόμα και κάθε λογής ζώων στον τάφο του, αμέσως μετά το θάνατό του. Αντίστοιχη παράδοση προϋπήρχε για τον βασιλιά των Θρακών, Ρήσο, που πολέμησε στον Τρωικό πόλεμο στο πλάι του Πριάμου και τάφηκε στη Ροδόπη…

Συμπεράσματα και προοπτικές

Δίχως αμφιβολία το 1ο Διεθνές Συνέδριο του Blagoevgrad για τα Μεγαλιθικά Μνημεία και τις λατρευτικές πρακτικές σε αυτά, στέφθηκε από επιτυχία. Δεν παρατηρήθηκε κανένα πρόβλημα στην παρουσίαση των ομιλιών, οι εγκαταστάσεις για την πραγματοποίηση του event ήταν ιδανικές, ενώ οι διοργανωτές ήταν ζεστοί, φιλόξενοι και πρόθυμοι να βοηθήσουν κάθε σύνεδρο.

Στα αρνητικά θα μπορούσα να αναφέρω το γεγονός της απροειδοποίητης σύμπτυξης του προγράμματος, μιας και οι πέντε αίθουσες παρουσιάσεων έγιναν τρεις ξαφνικά το πρωί της Παρασκευής, καθώς επίσης και το ίδιο το σφιχτό πρόγραμμα του συνεδρίου που καθιστούσε απαγορευτική την παρακολούθηση όλων των ομιλιών.

Αναμνηστική φωτογραφία των συνέδρων έξω από τις αίθουσες του Bachinovo

Στη στρογγυλή τράπεζα που ακολούθησε των ομιλιών, αποφασίστηκε η επανάληψη του συνεδρίου για τα Μεγαλιθικά Μνημεία της νοτιοανατολικής Ευρώπης το 2016, ορίστηκε οργανωτική επιτροπή (υπό την προεδρία του καθηγητή Markov), ενώ ανοιχτό έμεινε το ζήτημα του τόπου που θα φιλοξενήσει την επόμενη διοργάνωση. Το σημαντικότερο βέβαια από όλα (όπως συμβαίνει συνήθως σε κάθε αντίστοιχη περίσταση), πέρα από τις χρήσιμες πληροφορίες που διακινήθηκαν, ήταν η δημιουργία ενός δικτύου επικοινωνίας αλλά και η σύσφιξη των σχέσεων με πνευματικούς ανθρώπους που κατοικούν στη «γειτονιά» μας. Οι συζητήσεις μαζί τους στα βραδινά δείπνα απέδειξαν για ακόμα μια φορά ότι το πνεύμα και οι παραδόσεις ενώνουν τους λαούς και δεν γνωρίζουν σύνορα. Κάτι που είναι πολύ χρήσιμο να το έχουμε υπόψιν μας, ιδιαίτερα σε αυτούς τους περίεργους καιρούς που διανύουμε…

 

Παρακολουθήστε βίντεο από την αποστολή:

http://www.youtube.com/watch?v=SXPOWEqLlMM&feature=plcp

http://www.youtube.com/watch?v=L1qiYkeUUl0&feature=plcp

http://www.youtube.com/watch?v=Md3v4JwoQWE&feature=plcp

http://www.youtube.com/watch?v=CHBX8oMtXMQ&feature=plcp

http://www.youtube.com/watch?v=UlrDPdhWLaM&feature=plcp

 

Μίνι συνεντεύξεις:

http://www.youtube.com/watch?v=1tadCdhKtCg&feature=plcp

http://youtu.be/_Z4u_UF9xoI

Σημείωση: Η ανταπόκριση αυτή του Μηνά Παπαγεωργίου δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό του Ελεύθερου Τύπου, τα “Φαινόμενα”.