Είναι βράδυ, περασμένα μεσάνυχτα, και βρίσκεσαι καθισμένος στο δωμάτιο σου. Μόνο εσύ παραμένεις ξύπνιος σε ολόκληρο το σπίτι, προσπαθώντας να τελειώσεις κάποια δουλειά της τελευταίας στιγμής.
Σταδιακά, αρχίζεις να νιώθεις ανήσυχος και ένα κράμα κατάθλιψης και ναυτίας σιγά- σιγά σε καταβάλει. Ένα αλλόκοτο συναίσθημα παίζει ξανά και ξανά στην άκρη του μυαλού σου.. νιώθεις ότι κάποιος άλλος βρίσκεται στο δωμάτιο!
Το συναίσθημα σταδιακά γιγαντώνεται, σύντομα αισθάνεσαι ότι κάποιος σε παρακολουθεί, ενώ λίγο αργό-τερα- στο ζενίθ της στιγμής- αντικρίζεις μία σκιά με την άκρη του ματιού σου και γυρνώντας να την αντικρίσεις χάνεται στην ατμόσφαιρα.
Πάσχετε από κάποια ψυχολογική ασθένεια; Ήταν αποτέλεσμα της κούρασης; Μήπως σας επισκέφτηκε όντως κάποιο πνεύμα; Είναι το σπίτι στοιχειωμένο;
Ή μήπως.. ένα χαμηλής συχνότητας μόνιμο υπο-ηχητικό κύμα τυχαίνει να περνάει μέσα από το δωμάτιο σας;!

H περίπτωση Ghost in the Machine
Εδώ και μερικούς μήνες μελετάω το φαινόμενο του στοιχειώματος- και πιο συγκεκριμένα των poltergeist-, υποκινούμενος από ένα σπάνιο ερέθισμα: μία πραγματική περίπτωση poltergeist σε σπίτι στο κέντρο της Αθήνας, την οποία μου γνωστοποίησε η ίδια η κοπέλα ένοικος.
Κάπως έτσι, έχω ήδη έρθει σε επαφή με ιστορικά και φιλοσοφικά papers πάνω στο φαινόμενο, όπως επίσης και με κάποιες περισσότερο εξειδικευμένες – επιστημονικά- μελέτες.
Μία τέτοια αποτελεί και το paper “The Ghost in the Machine” των Tandy & Lawrence που εν έτη 1998 πρότειναν μία εντελώς νέα προσέγγιση για την εξήγηση ορισμένων περιπτώσεων στοιχειώματος: την παρουσία υποηχητικών κυμάτων χαμηλής συχνότητας.
Η αρχική παρατήρηση έγινε το 1998, από τον Vic Tandy, όταν ακόμα δούλευε ως σχεδιαστής ιατρικών μηχανημάτων σε σχετική εταιρία. Στο χώρο που εργαζόταν είχαν παρατηρηθεί- από αρκετά άτομα- διάφορα φαινόμενα που συνήθως αποδίδονται σε στοιχειώματα, όπως γενικό αίσθημα κατάθλιψης, ακαθόριστη ανησυχία, αίσθηση παρουσίας κάποιου άλλου στο δωμάτιο, αίσθηση ότι κάτι παρακολουθεί το υποκείμενο, θέαση σκιών με την άκρη του ματιού, κλπ.
Ο V. Tandy, όντας σκεπτικιστής, ήλεγξε κάθε πιθανή αιτία των παραπάνω συναισθημάτων: πιθανή διαρροή από μπουκάλες οξυγόνου και διοξειδίου του άνθρακα, ήχοι από σωλήνες ύδρευσης ή αερισμού, θόρυβοι από ζώα, κλπ. Όλα ήταν φυσιολογικά..
Ένα πρωί, εντελώς τυχαία(όπως άλλωστε γίνονται πάντα οι μεγαλύτερες ανακαλύψεις) και κατά τη διάρκεια μίας συνηθισμένης εργασίας του, μία λεπίδα αλουμινίου που βρισκόταν στο πάτωμα συντονίστηκε πλήρως με ένα άγνωστο κύμα ήχου του δωματίου και άρχισε να δονείται έντονα! Ύστερα από σχετικά πειράματα κατάφερε να ανακαλύψει ότι ο συντονισμός της λεπίδας έφθανε στο αποκορύφωμα του όταν την τοποθετούσε στο ύψος ενός γραφείου, γύρω από το οποίο είχαν παρατηρηθεί οι περισσότερες και πιο έντο-νες αλλόκοτες καταστάσεις, και ότι κατά μήκος του εργαστηρίου υπήρχε ένα στατικό ηχητικό κύμα.
Επιπλέον, υπολόγισε κατά προσέγγιση τη συχνότητα του κύματος στα 18.98 Hz, χρησιμοποιώντας την απλή εξίσωση f=u/λ (όπου f συχνότητα, u ταχύτητα ηχητικού κύματος και λ απόσταση). Εξαιτίας της χαμηλής συχνότητας του κύματος, το ανθρώπινο αυτί δεν μπορούσε να το αντιληφθεί.
Σύντομα, ο V. Tandy ανακάλυψε την πηγή του: ένας νέος ανεμιστήρας που εγκαταστάθηκε στο σύστημα εξαερισμού, τον οποίο όταν απενεργοποίησαν όλα τα παραπάνω φαινόμενα εξαφανίστηκαν!
Πλέον, το ερώτημα ήταν ένα: θα μπορούσε το εν λόγω υπό- ηχητικό κύμα να προκαλεί, με κάποιο τρόπο, όλα- ή μέρος- από τα παραπάνω φαινόμενα ενός στοιχειώματος;

Υπόηχοι και Στοιχειώματα
Μερικά ενδιαφέροντα case studies- σχετικά με τον τρόπο που ένα ηχητικό κύμα χαμηλής συχνότητας μπορεί να επηρεάσει έναν άνθρωπο- δίνονται στη μελέτη του W. Tempest Infrasound and Low-Frequency Vibration.
Σύμφωνα με ένα εξ αυτών, οι υπάλληλοι ενός εργοστασίου παραπονέθηκαν για μία αίσθηση ανησυχίας και κατάθλιψης στο χώρο εργασίας τους. Μετά από σχετικές μετρήσεις ανακαλύφθηκε ότι στον εν λόγω χώρο υπήρχε ένας ήχος χαμηλής συχνότητας σε ελαφρώς υψηλότερα επίπεδα από ότι συνήθως. Αν και ο ήχος δεν ήταν αντιληπτός μέσω της ακοής, εντούτοις κρίθηκε υπαίτιος της παραπάνω παράξενης αίσθησης στο χώρο. Η πηγή του ήταν ένας ανεμιστήρας στο σύστημα εξαερισμού, μετά την απενεργοποίηση του οποίου σταμάτησαν οποιαδήποτε προβλήματα.
Σε μία άλλη περίπτωση, οι εργάτες ενός πανεπιστημιακού ραδιοχημικού εργαστηρίου βίωναν την ίδια ακριβώς παράξενη ατμόσφαιρα επιβαρυμένη επιπλέον με μία αίσθηση ζαλάδας. Μάλιστα, το πρόβλημα ήταν τόσο έντονο που μερικοί εργάτες αρνούνταν να δουλέψουν στο εργαστήριο. Για μία ακόμα φορά, η αιτία ήταν ένας ήχος χαμηλής συχνότητας που παρήγαγε ένας ανεμιστήρας, ο οποίος όταν απενεργοποιήθηκε χάθηκε και η αλλόκοτη αυτή ατμόσφαιρα.
Στη συνέχεια της εν λόγω μελέτης, ο W. Tempest δίνει μία λίστα από συμπτώματα που προκαλούνται από ηχητικά κύματα χαμηλής συχνότητας (15-20 Hz), μεταξύ των οποίων ήταν: έντονος πόνος στο εσωτερικό των αυτιών, προβλήματα στην όραση των ανθρώπων, δυσκολίες στην αναπνοή, ακατανόητη αίσθηση φό-βου, τρεμούλα, κλπ. Επιπλέον, τονίζει ότι υποηχητικά κύματα μεταξύ 12- 27 Hz προκαλούν διαταράξεις στα μάτια και στην όραση.
Σε σχετική μελέτη του K. H. E. Kroemer Ergonomics, How to design for ease and Efficiency, αναφέρεται σχετικά: «Η έκθεση σε δονήσεις συχνά οδηγούν σε μικρής διάρκειας αλλαγές σε ποικίλες παραμέτρους της φυσιολογίας, όπως η συχνότητα των καρδιακών χτύπων. [...] Στα αρχικά στάδια της παραπάνω έκθεσης έχει παρατηρηθεί συνεχώς αυξανόμενη σύσπαση των μυών και ένταση της αναπνευστικής διαδικασίας».

Ακόμα πιο ενδιαφέρον παρουσιάζει μία τεχνική αναφορά της NASA (Technical Report 19770013810) που αναφέρει ότι ένας υπόηχος συχνότητας 18 Hz (κατά προσέγγιση) προκαλεί δονήσεις στο λοβό του ματιού που με τη σειρά τους προκαλούν νεκρά(τυφλά) σημεία στο πεδίο όρασης του ανθρώπου (βλ. σχετικά: Φαντάσματα στον Εγκέφαλο, Ν. Κουμαρτζής, metafysiko.gr). Με βάση το παραπάνω, μπορεί να δικαιολογηθεί η γκρίζα σκιά που είδε ο V. Tandy με την άκρη του ματιού του, καθώς και οι σκιές που βλέ-πουν αρκετοί άνθρωποι σε αντίστοιχες περιπτώσεις στοιχειωμάτων.
Μία ακόμα τεχνική αναφορά της NASA (19870046176) αναφέρει ότι η δόνηση ολόκληρου του σώματος οδηγεί σε ένταση της αναπνευστικής διαδικασίας. Το τελευταίο, σύμφωνα με μελέτες των Flenley (1990) και Fried (1987), αν συνδυαστεί με άγχος οδηγεί σε κρίσεις πανικού και έντονο ακαθόριστο φόβο!

Η περίπτωση Something in the Cellar
Τα παραπάνω εντυπωσιακά συμπεράσματα δεν έμειναν εκεί. Κάθε νέα- πόσο μάλλον τόσο επαναστατική- θεωρία, πέρα από τη θεωρητική της απόδειξη χρειάζεται οπωσδήποτε και έναν απαραίτητο πλήθος πειραματικών αποτελεσμάτων από διαφορετικές περιπτώσεις.
Μία τέτοια πειραματική επιβεβαίωση της θεωρίας των υποήχων περιγράφεται στο paper Something in the Cellar που δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο του 2000, στο πλέον έγκριτο έντυπο ψυχικών ερευνών της υφηλίου, το Journal of the Society for Psychical Research.
Αφορούσε την περίπτωση ενός κελαριού του 14ου αιώνα, πάνω από το οποίο είχε μεταγενέστερα κτιστεί το Tourist Information Centre της πόλης Coventry της Αγγλίας, στην οδό Bayley Lane 38/39. Η έρευνα πραγ-ματοποιήθηκε με συμμετοχή ακαδημαϊκών των τμημάτων School of International Studies & Law και School of Engineering του Πανεπιστημίου του Coventry.
Το ερέθισμα για την εν λόγω έρευνα ήταν ένα πλήθος από καταγεγραμμένες μαρτυρίες τουριστών, οι πε-ρισσότερες εκ των οποίων εστίαζαν σε ένα συγκεκριμένο σημείο του χώρου που έμοιαζε το κέντρο των παραφυσικών τους εμπειριών.
Για παράδειγμα, το 1997 ένας Καναδός δημοσιογράφος επισκέφτηκε το κελάρι μαζί με έναν ξεναγό της περιοχής, ονόματι Colin Cook. Όταν έφτασαν στο προαναφερθέν σημείο, ο δημοσιογράφος έχασε το χρώμα του, πάγωσε και ανατρίχιασε σε όλο του το σώμα. Αργότερα, εξήγησε στο ξεναγό ότι ένιωσε έντονα την παρουσία ενός τρίτου πλάσματος μέσα στο κελάρι και ότι ήταν πεπεισμένος πως ένα γυναικείο πρό-σωπο κοιτούσε αδιάκριτα πάνω από το δεξί του ώμο. Όλος περιέργως, ο ξεναγός δεν ένιωσε τίποτα από τα παραπάνω.
Ο ίδιος ξεναγός ενημέρωσε τους ερευνητές και για μία σειρά άλλων αντίστοιχων περιπτώσεων. Ένας άνδρας από τη Λετονία, λίγο πριν εισέλθει στο ίδιο δωμάτιο, άρχισε να νιώθει μία έντονη ψύχρα να τον κατακλύζει και αισθανόταν έντονα μία ξένη παρουσία, σαν να ήταν κάποιο φάντασμα παρόν αλλά να μην εκδηλωνόταν. Επίσης, ένα ανδρόγυνο από τις ΗΠΑ κατέβηκε στο κελάρι με τον κ. Cook. Λίγο πριν μπουν όμως στο δωμάτιο, η γυναίκα σταμάτησε απότομα νιώθοντας μία έντονη παρουσία, σαν κάτι να τις έφραζε την είσοδο!
Παρόμοιες εμπειρίες, όπου το συναίσθημα της ξένης παρουσίας και της παρακολούθησης ήταν έντονο, αναφέρθηκαν και από άλλους ξεναγούς ή υπαλλήλους του γραφείου τουρισμού της πόλης.
Το εντυπωσιακό στην όλη υπόθεση ήταν ότι πολλοί αλλοδαποί τουρίστες που επισκεπτόταν το χώρο ένιωθαν τα ίδια ακριβώς συναισθήματα, δίχως οι αντίστοιχες φήμες να εξαπλωθούν ακόμα εκτός πόλης!
Η ομάδα που πραγματοποίησε την έρευνα στο χώρο, με επικεφαλή τον V. Tandy, είχε εξοπλιστεί με τε-χνολογικά εξελιγμένα μέσα καταγραφής όλων των απαραίτητων παραμέτρων (Zonic, Type 3525 Dual Channel FFT Analyser, κλπ.).
Μετρώντας το μήκος του κελαριού υπολόγισαν τη συχνότητα του ηχητικού κύματος στα 22.27 Hz κατά προσέγγιση, δηλαδή μέσα στα όρια που περιγράφονται παραπάνω στο κείμενο. Με λίγα λόγια, το στατικό ηχητικό κύμα που ήταν παρόν στο χώρο θα μπορούσε- υπό συνθήκες- να ευθύνεται για μία σειρά εμπειριών «στοιχειώματος». Μάλιστα, το ανώτατο όριο(peak) στη διακύμανση της συχνότητας του υπολογίστηκε στα.. 19 Hz. Όσο δηλαδή και στην περίπτωση του Ghost in the Machine!
Σε ποιο σημείο συναντιόταν; Στο κατώτερο σημείο του κελαριού, ακριβώς εκεί δηλαδή όπου οι επισκέπτες βίωναν τα παραπάνω αλλόκοτα συναισθήματα!

Χρήση Υπόηχων Σήμερα!
Σε άρθρο του κ. Hecht στο περιοδικό New Scientist, εν έτη 1999, αναφέρεται ότι σε σχετικά πειράματα που πραγματοποιήθηκαν η δοκιμή αερομεταφερόμενων- αποκλειστικά- υπόηχων ως όπλο καταστολής ήταν ανεπιτυχής, όμως τονίζεται ότι η απευθείας σύζευξη των παραπάνω κυμάτων με τη μορφή δόνησης οδηγεί στην πρόκληση προβλημάτων φυσιολογίας. Με λίγα λόγια, κύματα υπόηχων δύναται να χρησιμοποιηθούν ως μη-θανατηφόρα όπλα καταστολής!
Σε σχετική του μελέτη, με τίτλο Future War(2000), o συνταγματάρχης John Alexander αναφέρει χαρακτηριστικά:
«Η εν λόγω τεχνική μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε καταστάσεις που είναι επιθυμητή η πρόκληση αντιλη-πτικού αποπροσανατολισμού μεμονωμένων ατόμων. Αυτό είναι σημαντικό, γιατί αποτελεί το πρώτο ακουστικό όπλο που δεν στηρίζεται σε μεγάλη ένταση για την πρόκληση των επιθυμητών αποτελεσμάτων. Έτσι, χαμη-λής έντασης, παλλόμενα ακουστικά κύματα δύναται να προκαλέσουν σημαντικά αποτελέσματα σε ανθρώπους.»

Αλαφροΐσκιωτοι και Υπερευαίσθητοι «Διάμεσοι»
Βέβαια, οι σχεδιαστές μη- θανατηφόρων όπλων καταστολής, όπως στην παραπάνω περίπτωση, στοχεύουν στην κατασκευή εξοπλισμού που θα επιφέρει αποτέλεσμα στο σύνολο των ανθρώπων, ενώ στις δύο περιπτώσεις που αναφέραμε στην αρχή τα κύματα υποήχων επηρέαζαν μόνο μέρος των εργαζομένων ή των επισκεπτών.
Βασιζόμενος στο παραπάνω, ο Dr D. Swanson του Penn State University στο paper Non-lethal acoustic weapons: facts, fictions and the future(2000) επισημαίνει ότι ένα μικρό μόνο μέρος του πληθυσμού είναι υπερευαίσθητο στην επιρροή κυμάτων υπόηχων.
Με λίγα λόγια, μόνο μία μειοψηφία ανθρώπων επηρεάζεται σχεδόν πάντα από τέτοιας φύσης ακουστικά κύματα.. μία μειοψηφία που τους τελευταίους αιώνες κουβαλάει στους ώμους της τον χαρακτηρισμό «αλαφροΐσκιωτη» !

[Σημείωση:]
Ο Νικόλαος Κουμαρτζής αποτελεί μέλος της Βρετανικής Εταιρίας Ψυχικών Ερευνών. Τα paper που χρησιμοποιήθηκαν για την παρούσα μελέτη, τα οποία και παρατίθονται παρακάτω, βρίσκονται στο αρχείο του συγγραφέα και στη διάθεση κάθε ενδιαφερόμενου. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε την προσωπική του σελίδα: nkoumartzis.metafysiko.gr
[Πηγές:]
* Alexander, J. B. (2000), Future War: Non-lethal Weapons in Twenty-First-Century Warfare, Thomas Dunne Books.
* Flenley, D. C. (1990), Respiratory Medicine, London: Bailliere Tindal.
* Fried, R. (1987), The Hyperventilation Syndrome, Research and Clinical Treatment, London: Johns Hopkins University Press.
* Hecht, J. (1999), Infrasound weapons, New Scientist(20 Μαρτίου).
* Kroemer, K. H. E. (1994), Ergonomics: How to Design for Ease and Efficiency, London: Prentice Hall.
* NASA Technical Report 19770013810
* NASA Technical Report 19870046176
* Swanson, D. (1999) Penn State University, non-lethal acoustic weapons: facts, fictions and the future, Paper for the Non-Lethal Technology and Academic Research(NTAR) Symposium 1999.
* Tandy, V. and Lawrence, T. R. (1998), The ghost in the machine, Journal of the Society for Psychical Research 62, σελ. 360-364.
* Tandy, V. (2000), Something in the cellar, Journal of the Society for Psychical Research 64, σελ. 129- 139.
* Tempest, W. (ed.) (1976), Infrasound and Low-frequency Vibration, London: Academic Press.
* Vassilatos, G. (1998), The Sonic Weapon of Vladimir Gavreau.

___________________________________________________

[Μέρος της παραπάνω μελέτης αρχικά δημοσιεύθηκε στη στήλη "Ψυχικές Έρευνες" του Ν. Κουμαρτζή, στο περιοδικό mystery.]